Waar blijft het collectieve bijscholingsplan van professionals voor primaire preventie?!

De overheid heeft als doel gesteld dat 2040 driekwart van de Nederlanders aan de beweegrichtlijnen voldoet. Volgens de meest recente officiële cijfers van het RIVM blijkt dat in 2022 slechts 44% van de Nederlandse bevolking van vier jaar of ouder voldeed aan de beweegrichtlijnen. In 2021 was dit percentage nog 47%. Een dalende tendens dus met alle risico’s van dien.

We eten met z’n allen steeds gezonder. Dat blijkt uit de Voedselconsumptiepeiling 2019- 2021. Nederlanders eten meer plantaardige producten zoals groente en fruit, ongezouten noten en peulvruchten en minder rood en bewerkt vlees. Ook drinken we minder suikerhoudende dranken. De kanttekening is wel dat de meeste Nederlanders zich nog niet aan de Richtlijnen goede voeding houden.

Wat stress betreft, gaat het helaas ook de verkeerde kant op. In de periode 2007 was het percentage werknemers dat aangeeft burnoutklachten te hebben voor mannen 11,6% en voor vrouwen 10,9%. In 2018 is dit gestegen naar 16,4% voor mannen en 18,1% voor vrouwen. In 2018 gaf maar liefst 35,3% van de werknemers aan dat werkstress de belangrijkste oorzaak is het werk gerelateerde verzuim. In 2021 kregen naar schatting 130.400 nieuwe patiënten de diagnose neurasthenie/ surmenage (overspannenheid) bij de huisarts: 44.500 mannen en 86.000 vrouwen. Volgens het Trimbos Instituut is bij ruim een derde van het werk gerelateerd verzuim werkstress de belangrijkste oorzaak. De kosten voor dit verzuim liepen in 2018 op tot 3,1 miljard euro.

Staat preventie hoog genoeg op de agenda?
Als we kijken naar de cijfers en ondernomen acties in de afgelopen jaren, dan mogen we stellen, dat preventie zeker niet hoog genoeg op de agenda staat. Niet bij de overheid, niet bij bedrijven, niet bij professionals en daardoor helaas ook niet bij particulieren. Uiteraard kijkt iedereen naar Den Haag, die moeten dit toch oplossen? Daar worden ook wel acties ondernomen om het tij te keren, met bijvoorbeeld het Nationaal Preventie akkoord, het Sport Akkoord, het GALA akkoord, ZonMw, RIVM, Voedingscentrum, Kenniscentrum Sport en bewegen en de nota gezondheidsbeleid. Maar een echte effectieve trendbreuk blijft uit, overgewicht en obesitas, diabetes en andere welvaartziekten blijven toenemen. Vanuit ondernemend Nederland mogen we ook geen trendbreuk acties verwachten, die hebben te maken gehad met een aantal impactvolle crisissen en velen staan op overlevingsstand, wat de druk op werkend Nederland nog meer toe laat nemen.

Uiteindelijk ligt de bal natuurlijk bij de burger zelf, zo ziet de overheid het ook. Echter, de onbewust onbekwame burger zal onbewuste onbekwame keuzes blijven maken. Willen veranderen, dat kunnen, doen en er resultaat mee bereiken komt gewoonweg pas op gang na bewustwording. Er is ook nog geen systematiek beschikbaar waarmee we de burger aan de hand nemen van een onbewust onbekwaam ongezonde leefstijl naar een bewust gezonde burger die vanuit intrinsieke motivatie gezondere keuzes maakt.

De professional als preventie-expert!
Professionals in de zorg, sport, fitness, fysio, welzijn en onderwijs vormen een belangrijke schakel, maar dan moeten zij wel over de grenzen van hun eigen vakgebied kunnen en willen kijken. De huisarts kan natuurlijk alleen zijn/haar aangeleerde vak uit blijven oefenen en medicaties en behandelingen uit blijven schrijven. Hij of zij zou ook leefstijl- en preventieadvies kunnen vertrekken op een van de drie belangrijkste pijlers (beweging, voeding, stress management), daar waar het nodig is. De fysiotherapeut kan zich natuurlijk ook uitsluitend op de behandeling blijven richten, maar zou ook de ideale leefstijl adviseur kunnen zijn. Ook in het onderwijs kan de docent natuurlijk gewoon zijn of haar vak blijven geven, maar heeft daar ook de mogelijkheid om leefstijl gerelateerde informatie mee te geven, tussendoor stress management oefeningetjes te doen, voldoende tussendoor te bewegen en op de boterhammentrommel te letten.

De fitnesstrainer en personal trainer is natuurlijk de ideale leefstijl adviseur bij uitstek. Leefstijl zit al een beetje in de Fitnesstrainer A en B opleidingen, maar de focus ligt in de opleidingen natuurlijk op optimaal, effectief en veilig trainen.

Kansen en mogelijkheden voor Fitnessprofessionals!
Gezien de kansen en mogelijkheden om professionals in de fitnessbranche in te zetten als leefstijl adviseurs en coaches zijn er wel al wat mooie projecten gaande in de sector. Alle professionals kunnen gratis het www.new-health. eu programma volgen wat een kennis update is over preventief en gezond leven. NL Actief heeft afgelopen jaar besloten dat er een Leefstijlcoach niveau 4 opleiding moest komen, die nu al uitgevoerd wordt. Doelstelling, ondersteun fitness professionals met adequate kennis over gezond leven (bewegen, voeding, slaap, stress management, geluk, mindset en gedragsverandering) zodat ze naast fitnesstraining ook kunnen ondersteunen naar een gezondere leefstijl. Dat de fitnessbezoeker dit kan gebruiken is zeker, nog te veel mensen haken te snel af, eigenlijk voor dat ze de nieuwe gezondere leefstijl aspecten vast geïntegreerd hebben in hun leefstijl.

Ook hebben de meeste sportcentra nog niet het imago dat je juist daar terecht kan als je gezonder wil leven. De positioneringsslag moet nog gemaakt worden, maar we ontwikkelen in die richting. Het wachten is op een massale steun van de bewustwording van de burger op de meest cruciale leefstijl aspecten en een collectief bijscholingsplan op gebied van primaire preventie om professionals in verschillende sectoren te trainen naar leefstijl adviseur. Het hoeven niet allemaal coaches te worden, maar basis kennis van de beweegrichtlijn, voedingsrichtlijn en stress management zou iedere professional toch tussen de oren moeten hebben.