1 jaar geleden
Was de sportschool maar een pilletje, dan zou iedereen die innemen
1 jaar geleden
populair
Was preventie maar een pilletje, dan zou iedereen die innemen, schrijven Annemiek Walenkamp en Erik Buskens van het UMCG vandaag.
Stoppen met roken, voldoende bewegen, geen alcohol drinken. Iedereen weet dat je door gezond te leven minder kans hebt om ziek te worden. Toch? Preventie klinkt zo logisch, maar is erg ingewikkeld.
Het UMCG wil gezonde jaren toevoegen aan het leven van patiënten. Of liever gezegd aan het leven van mensen, want patiënt zijn is voor velen gelukkig tijdelijk. Als kennis- en onderwijsinstelling hebben we een grote verantwoordelijkheid naar de samenleving. ‘We zijn de grootste werkgever van het Noorden en kunnen dan ook veel betekenen op het gebied van preventie’, vertelt Erik Buskens, hoogleraar Health Technology Assessment in het UMCG en aan de RUG. Of dat niet een te grote broek is die we aantrekken? Erik: ‘Absoluut niet. Want het UMCG heeft de kennis, kan opleiden en doet onderzoek. Preventie past daarom juist bij onze kerntaken. Er wordt veel van ons verwacht als partner, en terecht. Dan moeten we dus bereid zijn om daadwerkelijk wat te doen. En dat doen we.’
Knap lastig: het veranderen van ongezond naar gezond gedrag
De afdeling Oncologie adviseert patiënten bijvoorbeeld over het aanpassen van hun leefstijl. Waar nodig verwijzen zij patiënten naar specialisten, zoals een diëtist, psycholoog of fysiotherapeut. Annemiek Walenkamp is er internist-oncoloog. Zij heeft dagelijks te maken met patiënten die beginnen aan een chemokuur, er middenin zitten of net klaar zijn. Annemiek, zelf heel sportief, ontwikkelde de afgelopen jaren interesse voor gezonde levensstijl bij patiënten met kanker en startte een onderzoek. Vers van de pers blijkt nu uit dit onderzoek dat, indien mogelijk, sporten tijdens de behandeling met chemotherapie ervoor kan zorgen dat je de chemotherapie beter verdraagt. Sporten zorgt ervoor dat je fitter en minder moe bent en je een betere kwaliteit van leven hebt.
Hetzelfde geldt ook voor andere groepen patiënten die worden doorverwezen voor een operatie aan bijvoorbeeld hun heup, knie of hart. De kans dat de operatie goed gaat en ze snel herstellen, neemt toe als de lichamelijke – en daarmee vaak samenhangende mentale – conditie beter is. Zelfs voor mensen met mentale problemen en geheugenproblemen geldt dat ze baat hebben bij een betere leefstijl, omdat dit hun functioneren en welbevinden bevordert of behoudt. Maar het veranderen van ongezond naar gezond gedrag blijkt in de praktijk knap lastig, weet Annemiek.
Het gemak van één pilletje
‘Stel je voor: je beschouwt preventie als een enorm krachtig medicijn. Eén pilletje maar en je voorkomt daarmee kanker. Over het wel of niet innemen van dat pilletje zouden weinig mensen twijfelen. Maar jammer genoeg is het geen pil en is het voor niemand makkelijk om je leefstijl te veranderen; daar moet je moeite voor doen. De adviezen die wij geven op dat gebied kunnen we dan ook niet zomaar van bovenaf opleggen. Die moeten precies passen bij de patiënt. Je moet echt heel goed weten waar je het over hebt’, vertelt Annemiek.
Volgens Erik weten weinig patiënten dat de reden waaróm ze patiënt zijn geworden voor een belangrijk deel is toe te schrijven aan leefstijlkeuzes die ze maakten voordat ze ziek werden: ‘Mensen daar bewust van maken kost tijd en energie. En ook al lijkt het nog zo logisch, er dient uiteindelijk ook een vergoeding vanuit de zorgverzekeraar tegenover te staan. Zolang deze vorm van preventie niet is opgenomen in standaarden en richtlijnen, blijft het helaas vaak bij experimenten en projecten.’
Zinloze eigen-schuld-discussie
Vier op de tien kankers zijn te voorkomen door gezond te leven. Stoppen met roken, voldoende bewegen, gezond gewicht houden, niet te veel zonlicht, geen alcohol drinken, enzovoort. ‘Maar ook al leef je roomser dan de paus, ook dan ontstaan zes op de tien kankers alsnog. De eigen-schuld-discussie die daaruit voortvloeit – had je maar niet moeten roken of te dik moeten worden – slaat dan ook helemaal nergens op’, zegt Annemiek. Patiënten die bij ons komen hébben al kanker. De primaire preventie daarvan is niet helemaal aan ons als UMCG. Dat klinkt niet zo leuk, maar wij richten ons in principe op ziektes en de behandeling daarvan. Niet op mensen die we voor ze ziek werden niet hebben gezien.’
Erik vult aan en besluit: ‘Natuurlijk moeten we nog wel oog hebben voor wat er buiten in de dorpen, wijken en gezinnen gebeurt. We moeten het daarom samen met partners als gemeenten, scholen en GGD’s doen. Alleen hebben we de wijsheid over preventie niet in pacht. Voor het UMCG blijft dus continu de vraag: hoe richt je een ziekenhuis zo in dat een bezoek aan ons je op andere ideeën brengt dan de ideeën die je de rest van je leven hebt gehad?’
We willen onze patiënten, bezoekers en medewerkers ervan doordringen dat je in een leven andere, gezondere keuzes kunt maken. Het UMCG streeft ernaar op basis van onderzoek en onderwijs preventie uiteindelijk op te nemen in het reguliere zorgaanbod.
Stoppen met roken, voldoende bewegen, geen alcohol drinken. Iedereen weet dat je door gezond te leven minder kans hebt om ziek te worden. Toch? Preventie klinkt zo logisch, maar is erg ingewikkeld.
Het UMCG wil gezonde jaren toevoegen aan het leven van patiënten. Of liever gezegd aan het leven van mensen, want patiënt zijn is voor velen gelukkig tijdelijk. Als kennis- en onderwijsinstelling hebben we een grote verantwoordelijkheid naar de samenleving. ‘We zijn de grootste werkgever van het Noorden en kunnen dan ook veel betekenen op het gebied van preventie’, vertelt Erik Buskens, hoogleraar Health Technology Assessment in het UMCG en aan de RUG. Of dat niet een te grote broek is die we aantrekken? Erik: ‘Absoluut niet. Want het UMCG heeft de kennis, kan opleiden en doet onderzoek. Preventie past daarom juist bij onze kerntaken. Er wordt veel van ons verwacht als partner, en terecht. Dan moeten we dus bereid zijn om daadwerkelijk wat te doen. En dat doen we.’
Knap lastig: het veranderen van ongezond naar gezond gedrag
De afdeling Oncologie adviseert patiënten bijvoorbeeld over het aanpassen van hun leefstijl. Waar nodig verwijzen zij patiënten naar specialisten, zoals een diëtist, psycholoog of fysiotherapeut. Annemiek Walenkamp is er internist-oncoloog. Zij heeft dagelijks te maken met patiënten die beginnen aan een chemokuur, er middenin zitten of net klaar zijn. Annemiek, zelf heel sportief, ontwikkelde de afgelopen jaren interesse voor gezonde levensstijl bij patiënten met kanker en startte een onderzoek. Vers van de pers blijkt nu uit dit onderzoek dat, indien mogelijk, sporten tijdens de behandeling met chemotherapie ervoor kan zorgen dat je de chemotherapie beter verdraagt. Sporten zorgt ervoor dat je fitter en minder moe bent en je een betere kwaliteit van leven hebt.
Hetzelfde geldt ook voor andere groepen patiënten die worden doorverwezen voor een operatie aan bijvoorbeeld hun heup, knie of hart. De kans dat de operatie goed gaat en ze snel herstellen, neemt toe als de lichamelijke – en daarmee vaak samenhangende mentale – conditie beter is. Zelfs voor mensen met mentale problemen en geheugenproblemen geldt dat ze baat hebben bij een betere leefstijl, omdat dit hun functioneren en welbevinden bevordert of behoudt. Maar het veranderen van ongezond naar gezond gedrag blijkt in de praktijk knap lastig, weet Annemiek.
Het gemak van één pilletje
‘Stel je voor: je beschouwt preventie als een enorm krachtig medicijn. Eén pilletje maar en je voorkomt daarmee kanker. Over het wel of niet innemen van dat pilletje zouden weinig mensen twijfelen. Maar jammer genoeg is het geen pil en is het voor niemand makkelijk om je leefstijl te veranderen; daar moet je moeite voor doen. De adviezen die wij geven op dat gebied kunnen we dan ook niet zomaar van bovenaf opleggen. Die moeten precies passen bij de patiënt. Je moet echt heel goed weten waar je het over hebt’, vertelt Annemiek.
Volgens Erik weten weinig patiënten dat de reden waaróm ze patiënt zijn geworden voor een belangrijk deel is toe te schrijven aan leefstijlkeuzes die ze maakten voordat ze ziek werden: ‘Mensen daar bewust van maken kost tijd en energie. En ook al lijkt het nog zo logisch, er dient uiteindelijk ook een vergoeding vanuit de zorgverzekeraar tegenover te staan. Zolang deze vorm van preventie niet is opgenomen in standaarden en richtlijnen, blijft het helaas vaak bij experimenten en projecten.’
Zinloze eigen-schuld-discussie
Vier op de tien kankers zijn te voorkomen door gezond te leven. Stoppen met roken, voldoende bewegen, gezond gewicht houden, niet te veel zonlicht, geen alcohol drinken, enzovoort. ‘Maar ook al leef je roomser dan de paus, ook dan ontstaan zes op de tien kankers alsnog. De eigen-schuld-discussie die daaruit voortvloeit – had je maar niet moeten roken of te dik moeten worden – slaat dan ook helemaal nergens op’, zegt Annemiek. Patiënten die bij ons komen hébben al kanker. De primaire preventie daarvan is niet helemaal aan ons als UMCG. Dat klinkt niet zo leuk, maar wij richten ons in principe op ziektes en de behandeling daarvan. Niet op mensen die we voor ze ziek werden niet hebben gezien.’
Erik vult aan en besluit: ‘Natuurlijk moeten we nog wel oog hebben voor wat er buiten in de dorpen, wijken en gezinnen gebeurt. We moeten het daarom samen met partners als gemeenten, scholen en GGD’s doen. Alleen hebben we de wijsheid over preventie niet in pacht. Voor het UMCG blijft dus continu de vraag: hoe richt je een ziekenhuis zo in dat een bezoek aan ons je op andere ideeën brengt dan de ideeën die je de rest van je leven hebt gehad?’
We willen onze patiënten, bezoekers en medewerkers ervan doordringen dat je in een leven andere, gezondere keuzes kunt maken. Het UMCG streeft ernaar op basis van onderzoek en onderwijs preventie uiteindelijk op te nemen in het reguliere zorgaanbod.
