Positieve Gezondheid geeft richting, ook voor bedrijven!
Bodylife nummer 9 2016
'Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven'. Dat is het nieuwe concept van gezondheid dat Arts/onderzoeker Machteld Huber in opdracht van ZonMW presenteerde en publiceerden in 2011 in het tijdschrift British Medical Journal.
WHO-definitie
Huber noemt dit nieuwe concept van gezondheid 'positieve gezondheid'. Dit concept richt zich niet louter op de toestand van 'compleet welbevinden', zoals centraal staat in de huidige definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en waarbij bijna niemand gezond is. Deze WHO-definitie leidt - onbedoeld - tot medicalisering. Zij stimuleert de neiging van mensen en de zorg om voortdurend bezig te zijn met het bestrijden van ziekte en veronachtzaamt de mogelijkheden om een zinvol leven te leiden. Gezondheid is echter een dynamisch fenomeen en aandacht voor gezondheid moet worden gezien als een onlosmakelijk onderdeel van de levenskunst en niet als iets dat pas nodig is als zich ziekten aandienen. Natuurlijk moet ziekte, waar mogelijk, worden behandeld, maar daarnaast moet er ook aandacht zijn voor het versterken van veerkracht, zelfregie en health literacy - basisgezondheidsvaardigheden.
Zes hoofddimensies
In 2012 ontving Machteld Huber voor haar werk bij het Louis Bolk Instituut een ZonMw-Parel. Ze kreeg daarna de opdracht het algemene concept verder uit te werken en de aanzet tot operationalisering te geven. Het werd een kwalitatief en kwantitatief onderzoek onder een zeven groepen stakeholders in de gezondheidszorg: behandelaars, patiënten met een chronische aandoening, beleidsmakers, zorgverzekeraars, gezondheidsvoorlichters, burgers en onderzoekers. Ze formuleerde zes hoofddimensie: 1. Lichaamsfuncties, 2. Mentale functies en ?beleving, 3. Zingeving, 4. Kwaliteit van leven, Sociaal-maatschappelijke participatie en Dagelijks functioneren.
Zingeving is de sterkste medicijn
De score op het Positieve Gezondheid spinnenweb kan in de beginsituatie en na een of meerdere maanden worden gemeten (zie Figuur 1.) Viktor Frankle van onder meer het boek 'Motiveren kun je verklaren: "Zingeving, leven vanuit wat voor een mens écht belangrijk is, is de sterkste gezond makende kracht in mensen. Zingeving is voor iedereen anders. Zingeving is de sterkste medicijn en een prachtig middel in Positieve gezondheid. Het model is een preventie beweging aan het worden die momenteel, aangezet door ZonMW, RIVM en GDD, geïmplementeerd wordt binnen de zorg, maar zeker ook effectief is binnen bedrijven."
Zingeving als drijver van resultaat
Het onderdeel zingeving in het model Positieve Gezondheid is verder onderverdeeld in 7 aspecten: Zinvol leven, levenslust, idealen willen bereiken, vertrouwen hebben, accepteren, dankbaarheid en blijven leren. Deze 7 aspecten van zingeving vormen wellicht een ideaal fundament voor het opstellen van een nieuw beleidsplan voor het nieuwe jaar.
'Zinvol leven' en 'idealen willen bereiken', wat is de visie van de organisatie, wat is het bestaansrecht, wat wil de organisatie bereiken in het komende jaar, wat zijn de speerpunten en wat wil de organisatie bijdragen aan der maatschappij? 'Levenslust', hoe kan de organisatie bijdragen aan het werkplezier en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers? 'Vertrouwen hebben', is er voldoende interne informatie overdracht, goede interne communicatie, wordt iedereen serieus genomen en wordt er adequaat gereageerd op interne vragen en klachten, 'dankbaarheid', heerst er gelijkwaardigheid, worden medewerkers geëerd met jubilea, wordt er regelmatig iets georganiseerd voor het team en wordt het team beloond voor uitzonderlijke prestaties, 'blijven leren', wordt voldoende mogelijkheid geboden om door te ontwikkelen, breder te scholen, potentieel te ontwikkelen en wordt er geleerd van fouten of blijven fouten herhaaldelijk terugkomen?
Zingeving is, zoals Viktor Frankle het verwoord, leven vanuit wat voor een mens écht belangrijk is en misschien wel de sterkste gezond makende kracht in mensen. Misschien is zingeving ook wel de meest krachtige bron van succes, resultaat bereiken en innoveren voor bedrijven. Zingeving geeft de organisatie richting, maar ook karakter, het zorgt ervoor dat medewerkers zich verbonden voelen, gezamenlijk werken aan een groter doel, ergens bij horen.
Zingeving is ook het instrument om duidelijkheid te formuleren over de doelstellingen van het nieuwe jaar, wat zijn de innovaties, wat de speerpunten en projecten en/of wat de primaire en secundaire doelgroep. Een stip op de horizon plaatsen maakt creativiteit vrij en geeft energie, het is een eerste stap naar resultaat. 'Begin with the end in mind', zo formuleerde Steven Covey het in zijn boek, 'The 7 laws of highly effective people'.
Nu we toch voor de poort van 2017 staan is het misschien hét moment om dit ook om te zetten in de praktijk. Wat is de zin van het bestaan van je organisatie? Welke idealen wil je bereiken? Wat valt er nog te leren en innoveren? Maak er samen met je kernteam een compact beleidsplan van met een missie omschrijving, doelgroepen, concrete doelstellingen en speerpunten om deze doelen te bereiken.
Geef je organisatie richting met het positieve gezondheidsmodel.
Wil je een blanco voorbeeld van een compact beleidsplan 2017 ontvangen, mail gerust naar info@efaa.nl
John van Heel - EFAA
j.vanheel@efaa.nl I 06 - 5362 3485