Column Erik Heemskerk

Verschenen in BodyLIFE Benelux nr4 2010

business I economisch perspectief

I body LIFE 4I2010

Fitness is opgeklommen tot meest beoefende sport van ons land. Ook de fitnesscentra hebben zich ontwikkeld. Zo is een deel van de ondernemingen uitgegroeid tot multifunctionele bewegingscentra waar ook andere sporten beoefend kunnen worden. Daarnaast zijn lowbudgetbedrijven en ladiescentra ontstaan. Ook wordt fitness aangeboden in hotels, scholen, bedrijven en bij fysiotherapiepraktijken. Traditionele sportscholen maken een steeds kleiner deel uit van de fitnessbranche.

Dreigt er overcapaciteit in de fitnessbranche?

Volgens Marktdata staan in Nederland bij de Kamers van Koophandel 1.743 bedrijven ingeschreven met als hoofdactiviteit "fitnesscentra", waarvan 1.391 economisch actief zijn en 1.264 als hoofdvestiging. Als gevolg van de toenemende branchevervaging is het exacte aantal fitnesscentra moeilijk te bepalen. Volgens gegevens van het CBS en de Kamers van Koophandel zijn er in Nederland gemiddeld 10 fitnesscentra per 100.000 inwoners.

Marktomvang

De fitnessmarkt wordt globaal geschat op circa 1,8 miljard euro per jaar. Hierbij dient wel te worden aangetekend dat de afbakening van de fitnessmarkt discutabel is. Volgens "De fitnessbranche in beeld 2008" van het W.J.H. Mulier Instituut bedraagt de totale omzet van fitnesscentra op basis van contributies (lidmaatschapsgelden) circa 837 miljoen euro op jaarbasis. De verwachte marktomstandigheden in de fitnessbranche zijn voor 2010 niet eenvoudig en dat zal voorlopig niet veranderen. Weliswaar vallen de gevolgen van de crisis relatief mee in de fitnessbranche, maar er spelen wel een aantal structurele problemen. Als gevolg van het overaanbod is de (prijs)concurrentie in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Zo hebben bestaande centra flink uitgebreid, openden ketens in een rap tempo nieuwe vestigingen en zijn er doelgroepenbedrijven ontstaan zoals lowbudget- en ladiescentra. Dat fitness niet helemaal ongeschonden uit een langer aanhoudende crisis komt, is vanzelfsprekend. Nu wordt er door de consument nog bezuinigd op echte luxe en grote uitgaven. In het tweede stadium zijn fitnesscentra aan de beurt als een niet-primaire levensbehoefte.

Perspectief

De Nederlandse economie heeft te maken met een zware terugval en er is nog nauwelijks zicht op herstel. De onzekerheid over de koopkracht en de eigen financiële toekomst doet de consument in eerste instantie duurdere aankopen uitstellen. In de lijn der verwachting zullen ook de kleinere uitgaven door de consument kritisch worden bekeken. Het CBS geeft aan dat de koopbereidheid van consumenten verder is gedaald. Deze ontwikkelingen zorgen voor een negatieve volumeontwikkeling in de fitnessbranche. De consument zal eerder kiezen voor een low-budget fitnesscentrum. Daarnaast zal het aantal nieuwe leden en walk-ins een dalende tendens laten zien. Doelgroepgerichte marktbenadering en geboden service zijn cruciaal voor een goede marketing, waarbij mond-tot-mond reclame erg belangrijk is. De implementatie van een goed retentieprogramma om meer leden te binden aan het fitnesscentrum, is noodzaak. Niet onbelangrijk in dit kader zijn de motieven van consumenten om voor fitness te kiezen. Er wordt veel geschreven en gesproken over algemene motieven van de complete doelgroep, zoals relatief belangrijke motieven als gezondheid, fitheid en lichaamsbeweging. Relatief onbelangrijke motieven zijn plezierbeleving en sociale contacten. Dit zijn echter generaliserende gedachten. De leden van fitnesscentra zijn namelijk niet in één hokje te stoppen. Een vrouw die voor groepslessen kiest, heeft immers geheel andere motieven dan een man in het krachthonk, een wielrenner die in de winter zijn fietsconditie op peil wenst te houden, een gepensioneerde die op medisch advies aan cardiotraining doet of iemand die aan zijn/haar overgewicht wil werken. Het nieuwe marketing denken in de fitnessbranche zal dan ook doelgroepgericht moeten zijn en daar wellicht ook keuzes in (durven te) maken.

Kansen en bedreigingen

Toch liggen er wel degelijk kansen voor de fitnessbranche. Fitness is onverminderd populair in Nederland. De verwachting is dat het aantal mensen dat aan fitness gaat doen, verder groeit. Daarbij kunnen nieuwe bewegingsvormen zoals Zumba extra omzet genereren. Verder liggen er kansen op het gebied van overgewicht en gezonde voeding. Zowel de overheid als de zorgverzekeraars stimuleren fitness en bewegen. Daarnaast verwacht men dat fitness als ziektepreventie vanuit de seniorenmarkt zal toenemen evenals de begeleiding. Fitnesscentra dienen zich te focussen op specifieke doelgroepen, specialiseren en differentiëren en onderscheidend vermogen. Een ander aspect dat binnen nu en een aantal jaren gaat spelen is de preventieve gezondheidszorg. De curatieve zorg wordt straks onbetaalbaar. Vandaar dat meer en meer mensen in de toekomst zullen gaan trainen om gezondheidsredenen in plaats van uitsluitend voor het uiterlijk. Fitness zal steeds meer 'preventieve gezondheidszorg' worden, door deel te nemen aan activiteiten die in relatie staan tot de gezondheid. Professionals zullen deze principes gebruiken en in antwoord daarop verschijnen er steeds meer oefenprogramma's voor de gezondheid. Ook de seniorenmarkt wordt door de toenemende vergrijzing een groeimarkt, is de voorspelling. Als de babyboomers met pensioen gaan en de leeftijd omhoog gaat, wordt gezondheid en fitness belangrijker. Fitnessprofessionals zullen meer programma's ontwikkelen voor oudere volwassenen. Deze zullen zich met name richten op persoonlijke begeleiding, hetzij in kleine groepen of individueel. Verder is de verwachting dat korte en effectieve trainingen van 15, 30 en 45 minuten in de toekomstige fitnesswereld populair zullen worden. Snelle trainingen in kleine fitnessclubs zoals in winkelcentra, op luchthavens en in supermarkten zullen heel gewoon worden. Ook zullen in de toekomst speciale fitnesstrainingen gerelateerd aan sporten, zoals voor golf, tennis en mountainbiken, steeds meer gedaan worden. 'Adventure" trainingen zullen ook populair worden. Grote aantallen sporters zullen beginnen met klimmen, wandelen, mountainbiken en andere outdoor activiteiten die verbetering van het lichaam en geest geeft, in plaats van binnen oefeningen te doen, zoals op de loopband en fiets.

Bedreigingen

Op steeds meer plaatsen is sprake van een verdringingsmarkt. Oorzaak: de opkomst van ketens, bouw van nieuwe single clubs en uitbreiding van bestaande centra. Gekwalificeerd personeel met de juiste aandacht voor de klant is schaars. Het verloop bij de meeste fitnesscentra is hoog. Er is nog steeds te weinig aandacht voor ledenbehoud, marketing en een duidelijke positionering. Thuisfitness via nieuwe mediatoepassingen, zoals Wii Fit.

Fitness zal steeds meer worden opgenomen in het dagelijks leven en zal nog veel meer populariteit verwerven. 'Home Gyms' zullen in de toekomst een standaard onderdeel van nieuwe woningen worden, net zoals keukens en badkamers. Daar liggen overigens wel weer kansen op het gebied van online coaching. Klanten kunnen hiermee een "virtuele" interactie met hun (personal) trainers hebben vanuit verschillende locaties. Bij internet-personal training sites betalen klanten een vergoeding, voor het bijhouden van documenten en aanbevelingen voor de trainingen, of ze werken direct met een personal trainer om een programma te doen en volgen ze de vorderingen en online trainingen door middel van online communicatie.

Kortom: het perspectief is zeker niet somber. Verwacht dat de sportparticipatie de komende jaren verder gaat toenemen waarvan de fitnessbranche ook van kan profiteren. Aan de andere kant zal de branche niet moeten blijven hangen in traditionele fitness. Dat is uit. Durf nieuwe keuzes te maken.

Bronnen: Cijfers en Trends Rabobank, Marktdata.nl en Sport.infonu.nl

Volgens Marktdata staan in Nederland bij de Kamers van Koophandel 1.743 bedrijven ingeschreven met als hoofdactiviteit "fitnesscentra", waarvan 1.391 economisch actief zijn en 1.264 als hoofdvestiging. Als gevolg van de toenemende branchevervaging is het exacte aantal fitnesscentra moeilijk te bepalen. Volgens gegevens van het CBS en de Kamers van Koophandel zijn er in Nederland gemiddeld 10 fitnesscentra per 100.000 inwoners.

Marktomvang

De fitnessmarkt wordt globaal geschat op circa 1,8 miljard euro per jaar. Hierbij dient wel te worden aangetekend dat de afbakening van de fitnessmarkt discutabel is. Volgens "De fitnessbranche in beeld 2008" van het W.J.H. Mulier Instituut bedraagt de totale omzet van fitnesscentra op basis van contributies (lidmaatschapsgelden) circa 837 miljoen euro op jaarbasis. De verwachte marktomstandigheden in de fitnessbranche zijn voor 2010 niet eenvoudig en dat zal voorlopig niet veranderen. Weliswaar vallen de gevolgen van de crisis relatief mee in de fitnessbranche, maar er spelen wel een aantal structurele problemen. Als gevolg van het overaanbod is de (prijs)concurrentie in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Zo hebben bestaande centra flink uitgebreid, openden ketens in een rap tempo nieuwe vestigingen en zijn er doelgroepenbedrijven ontstaan zoals lowbudget- en ladiescentra. Dat fitness niet helemaal ongeschonden uit een langer aanhoudende crisis komt, is vanzelfsprekend. Nu wordt er door de consument nog bezuinigd op echte luxe en grote uitgaven. In het tweede stadium zijn fitnesscentra aan de beurt als een niet-primaire levensbehoefte.

Perspectief

De Nederlandse economie heeft te maken met een zware terugval en er is nog nauwelijks zicht op herstel. De onzekerheid over de koopkracht en de eigen financiële toekomst doet de consument in eerste instantie duurdere aankopen uitstellen. In de lijn der verwachting zullen ook de kleinere uitgaven door de consument kritisch worden bekeken. Het CBS geeft aan dat de koopbereidheid van consumenten verder is gedaald. Deze ontwikkelingen zorgen voor een negatieve volumeontwikkeling in de fitnessbranche. De consument zal eerder kiezen voor een low-budget fitnesscentrum. Daarnaast zal het aantal nieuwe leden en walk-ins een dalende tendens laten zien. Doelgroepgerichte marktbenadering en geboden service zijn cruciaal voor een goede marketing, waarbij mond-tot-mond reclame erg belangrijk is. De implementatie van een goed retentieprogramma om meer leden te binden aan het fitnesscentrum, is noodzaak. Niet onbelangrijk in dit kader zijn de motieven van consumenten om voor fitness te kiezen. Er wordt veel geschreven en gesproken over algemene motieven van de complete doelgroep, zoals relatief belangrijke motieven als gezondheid, fitheid en lichaamsbeweging. Relatief onbelangrijke motieven zijn plezierbeleving en sociale contacten. Dit zijn echter generaliserende gedachten. De leden van fitnesscentra zijn namelijk niet in één hokje te stoppen. Een vrouw die voor groepslessen kiest, heeft immers geheel andere motieven dan een man in het krachthonk, een wielrenner die in de winter zijn fietsconditie op peil wenst te houden, een gepensioneerde die op medisch advies aan cardiotraining doet of iemand die aan zijn/haar overgewicht wil werken. Het nieuwe marketing denken in de fitnessbranche zal dan ook doelgroepgericht moeten zijn en daar wellicht ook keuzes in (durven te) maken.

Kansen en bedreigingen

Toch liggen er wel degelijk kansen voor de fitnessbranche. Fitness is onverminderd populair in Nederland. De verwachting is dat het aantal mensen dat aan fitness gaat doen, verder groeit. Daarbij kunnen nieuwe bewegingsvormen zoals Zumba extra omzet genereren. Verder liggen er kansen op het gebied van overgewicht en gezonde voeding. Zowel de overheid als de zorgverzekeraars stimuleren fitness en bewegen. Daarnaast verwacht men dat fitness als ziektepreventie vanuit de seniorenmarkt zal toenemen evenals de begeleiding. Fitnesscentra dienen zich te focussen op specifieke doelgroepen, specialiseren en differentiëren en onderscheidend vermogen. Een ander aspect dat binnen nu en een aantal jaren gaat spelen is de preventieve gezondheidszorg. De curatieve zorg wordt straks onbetaalbaar. Vandaar dat meer en meer mensen in de toekomst zullen gaan trainen om gezondheidsredenen in plaats van uitsluitend voor het uiterlijk. Fitness zal steeds meer 'preventieve gezondheidszorg' worden, door deel te nemen aan activiteiten die in relatie staan tot de gezondheid. Professionals zullen deze principes gebruiken en in antwoord daarop verschijnen er steeds meer oefenprogramma's voor de gezondheid. Ook de seniorenmarkt wordt door de toenemende vergrijzing een groeimarkt, is de voorspelling. Als de babyboomers met pensioen gaan en de leeftijd omhoog gaat, wordt gezondheid en fitness belangrijker. Fitnessprofessionals zullen meer programma's ontwikkelen voor oudere volwassenen. Deze zullen zich met name richten op persoonlijke begeleiding, hetzij in kleine groepen of individueel. Verder is de verwachting dat korte en effectieve trainingen van 15, 30 en 45 minuten in de toekomstige fitnesswereld populair zullen worden. Snelle trainingen in kleine fitnessclubs zoals in winkelcentra, op luchthavens en in supermarkten zullen heel gewoon worden. Ook zullen in de toekomst speciale fitnesstrainingen gerelateerd aan sporten, zoals voor golf, tennis en mountainbiken, steeds meer gedaan worden. 'Adventure" trainingen zullen ook populair worden. Grote aantallen sporters zullen beginnen met klimmen, wandelen, mountainbiken en andere outdoor activiteiten die verbetering van het lichaam en geest geeft, in plaats van binnen oefeningen te doen, zoals op de loopband en fiets.

Bedreigingen

Op steeds meer plaatsen is sprake van een verdringingsmarkt. Oorzaak: de opkomst van ketens, bouw van nieuwe single clubs en uitbreiding van bestaande centra. Gekwalificeerd personeel met de juiste aandacht voor de klant is schaars. Het verloop bij de meeste fitnesscentra is hoog. Er is nog steeds te weinig aandacht voor ledenbehoud, marketing en een duidelijke positionering. Thuisfitness via nieuwe mediatoepassingen, zoals Wii Fit.

Fitness zal steeds meer worden opgenomen in het dagelijks leven en zal nog veel meer populariteit verwerven. 'Home Gyms' zullen in de toekomst een standaard onderdeel van nieuwe woningen worden, net zoals keukens en badkamers. Daar liggen overigens wel weer kansen op het gebied van online coaching. Klanten kunnen hiermee een "virtuele" interactie met hun (personal) trainers hebben vanuit verschillende locaties. Bij internet-personal training sites betalen klanten een vergoeding, voor het bijhouden van documenten en aanbevelingen voor de trainingen, of ze werken direct met een personal trainer om een programma te doen en volgen ze de vorderingen en online trainingen door middel van online communicatie.

Kortom: het perspectief is zeker niet somber. Verwacht dat de sportparticipatie de komende jaren verder gaat toenemen waarvan de fitnessbranche ook van kan profiteren. Aan de andere kant zal de branche niet moeten blijven hangen in traditionele fitness. Dat is uit. Durf nieuwe keuzes te maken.

Bronnen: Cijfers en Trends Rabobank, Marktdata.nl en Sport.infonu.nl

body LIFE 4I2010 I

Edities