Voor U Gelezen

Fysio I functioneel trainen

I body LIFE 6I2010

“Functioneel trainen met elastische weerstand”

Functioneel trainen vormt de basis binnen een fysiotherapeutisch oefenprogramma. Hieronder wordt verstaan dat de oefenvormen zoveel mogelijk de dagelijkse bewegingen weerspiegelen. Niet alleen het bewegingsverloop, ook de snelheid, explosiviteit en plyometrie bepalen de functionaliteit. Dit geldt niet alleen voor sport, maar bij voorbeeld ook voor trap aflopen of een dreigende val corrigeren.

Bewegingssnelheid

Van ouderen is bekend dat ze vooral vermogen verliezen en relatief weinig kracht. Vermogen is het product van kracht en snelheid. Vooral de bewegingssnelheid daalt en wordt gezien als de oorzaak van disbalansen en vallen. We ervaren dat zelf ook, met name op de fiets: zeer langzaam fietsen is moeilijker dan op normaal tempo fietsen. Sinds enkele jaren is ook aangetoond dat krachttraining op vermogen (lichte, snelle bewegingen) gemakkelijker is uit te voeren én leidt tot betere trainingsresultaten.

Explosiviteit

Explosiviteit geeft weer hoe snel je een kracht kunt opbouwen. Als je explosief bent dan kan je snel een beweging starten of corrigeren. Explosiviteit is een maat die weergeeft of je meer snelle of langzame spiervezels bezit. Het is ook een maat voor coördinatie. Ongetrainde mensen verbeteren hun prestatie in de eerste weken als gevolg van verbeterde coördinatie. Bij mensen met neurologische aandoeningen (bijv. Parkinson patiënten) is de explosiviteit sterk verminderd.

Plyometrie

Ons dagelijks bewegen zit bovendien vol met plyometrische activiteiten. Allereerst omdat het economischer is om excentrisch opgebouwde energie om te zetten in concentrische energie, maar ook omdat je op deze wijze meer vermogen kan leveren en dus beter kan presteren. Plyometrische activiteiten kenmerken zich door een snelle buiging meteen gevolgd door een strekking, vergelijkbaar met een stuiterende bal. Het komt voor tijdens wandelen en hardlopen, balwerpen, horizontale slag bewegingen, maar ook trap aflopen, etc.

Krachttraining

Tijdens krachttraining wordt een extra weerstand gebruikt om een beweging zwaarder te maken. Als daarna dezelfde beweging zonder weerstand wordt uitgevoerd dan voelt ze lichter aan. Het lichaam past zich op den duur aan en er is een trainingseffect. Dit effect is specifiek, dat wil zeggen dat het effect het grootste is bij de geoefende bewegingsvorm en snelheid. Gewichten hebben een massa en daarmee ook een massatraagheid. In de praktijk betekent dit, dat de weerstand bij hoge snelheden meestal klein is (massa heeft al veel snelheid) en dat de bewegingssnelheid lager is met een lagere explosiviteit en een langere, minder sterke plyometrische periode.

Elastieken

Een elastiek levert weerstand door spanning en niet door massa. In de 20e eeuw werden elastieken gebruikt door sporters omdat men hiermee snelle, explosieve en plyometrische bewegingen met weerstand kon uitvoeren zonder verlies van weerstand. Het elastiek werd dan aan een deurpost gebonden en men stond enkele meters verderop de beweging uit te voeren. Die meters koord waren nodig opdat het elastiek bij een beweging niet te snel in weerstand toenam.

Productontwikkelingen

Nu zijn er producten op de markt op basis van elastische weerstanden waarmee oefeningen met totale bewegingsvrijheid kunnen worden uitgevoerd, zonder dat er meters ruimte nodig zijn. De Vertimax is een platform dat al enkele jaren beschikbaar is en met name binnen de topsport en sportfysiotherapie wordt gebruikt en sinds kort is er de PowerVertex. Bij de Vertimax komt de weerstand altijd van onder, de PowerVertex is breder inzetbaar en de weerstand komt van elke denkbare richting. De instelbare weerstand varieert van ongeveer 2 tot meer dan 70 kg. Ook kan men uiteraard rustige oefeningen uitvoeren met weerstand.

Wetenschap

De laatste jaren staat het gebruik van elastische weerstanden erg in de belangstelling van de wetenschap. Elastische weerstanden blijken een grote prikkel te geven in de plyometrische fase, in explosiviteit en bij hoge snelheid. Langetermijn-studies tonen aan dat deze trainingsvorm leidt tot betere resultaten dan andere trainingsvormen in vermogen, explosiviteit en plyometrische kwaliteit en vergelijkbare resultaten wat betreft kracht. Specialisten passen deze trainingsvorm daarom succesvol toe binnen de topsport en bij diabetes patiënten en postoperatief, ook omdat je relatief veilig met elastieksystemen kan werken. Er steunen immers geen zware gewichten op de schouders en rug.

Praktijkoefeningen

1. step-ups, 2 benige sprongen, wisselsprongen

Basisbewegingen ter verbetering van de strekketen en sprongkracht. Oefeningen voor elke sporter die tijdens de sport sprongen maakt of veel moet wenden en keren. Ook voor ouderen, mensen met instabiliteiten en postoperatief.

2. starts voor-/zijwaarts

Versnelling van enkele passen voorwaarts en zijwaarts. Oefeningen voor mensen die voorwaarts of zijwaarts moeten versnellen.

3. voor-/achter-/zijwaarts remmen

Voor-/achter-/zijwaarts lopen richting koord, vervolgens snel stoppen en eventueel wegstarten. Het kan ook in wandeltempo worden uitgevoerd. Oefeningen voor sporten waarbij veel wenden en keren wordt gevraagd. Ook een goede oefening voor mensen met balans problemen en verhoogde valkans.

4. been-/armzwaai bewegingen

Zwaaibewegingen met weerstand maken met de benen of armen. Vergelijkbaar met pulley oefeningen.

5. been-/armzwaai bewegingen remmen

Zwaaibewegingen richting het apparaat, remmen en vervolgens weer wegzwaaien. Denk hierbij aan werpbewegingen, tennisbewegingen, schietbewegingen bij voetbal, etc.

6. romp/whole body oefeningen

Er is een onbeperkt aantal oefeningen “limited by your imagination” inclusief oefeningen voor de romp, rug, buikspieren en vooral veel 'whole body' oefeningen.

Voor meer informatie:

Mail naar info@galileo2000.nl

of kijk op www.galileo2000.nl

Drs. Martin Huizing is bewegingswetenschapper gespecialiseerd in kennis over kracht testen en trainingsvormen zoals power training en vibratietraining. Hij heeft 15 jaar ervaring als atletiektrainer en heeft onderzoek verricht naar testprotocollen voor revalidatiecentrum 'Heliomare'. Daarnaast heeft hij een handboek ontwikkeld voor het interpreteren van metingen met krachtplatforms. Momenteel is hij onder meer werkzaam als adviseur voor wetenschappelijk onderzoek in binnen- en buitenland en is hij betrokken bij de ontwikkeling van innovatieve training- en testapparatuur.

body LIFE 6I2010 I