Column Vlaminckx

Verschenen in BodyLIFE Benelux nr9 2011

Nederland groeit niet alleen maar wordt ook steeds ouder. Op dit moment is de grijze druk 22 procent. Dit betekent dat op elke honderd potentiële arbeidskrachten 22 65-plussers zijn. Vijftig jaar geleden waren dit er nog veertien.

Weinig oog voor ouderen

Een gegeven dat ook consequenties heeft voor de sportscholen. Waar in het verleden één op de tien leden ouder was dan 55 jaar, is dat tegenwoordig één op vijf. In de toekomst zal de vergrijzing voor sportscholen van veel betekenis zijn, wijst het onderzoek van het Mulier Instituut uit. Fitness wordt steeds meer ’het nieuwe medicijn’ tegen veroudering en zelfs de ziekte van Alzheimer wordt genoemd. Het blijkt dat fitness op hogere leeftijd positief bijdraagt aan de lichamelijke én de geestelijke conditie. Spieren, gewrichten, pezen en botten blijven langer sterker en leniger. Fitness stimuleert een stabieler lichaamsgewicht, gunstiger bloeddruk en rustige hartslag. Sportieve ouderen voelen zich gelukkig en gezond. De cognitieve functies worden gestimuleerd. In het algemeen: het proces van dementeren en verouderen wordt vertraagd. Helaas hebben aanbieders in de sector van sport en bewegen (sportverenigingen, fitnesscentra, etc.) nog weinig oog voor de doelgroep ouderen. Enerzijds doen zij zichzelf daarmee tekort. Ouderen aan zich binden betekent meer leden. Zij kunnen ouderen een plek bieden waar zij in een veilige omgeving, samen met anderen, kunnen sporten en bewegen. Daarmee dragen ze bij aan een belangrijke maatschappelijke doelstelling (sociale participatie en gezondheidsbevordering van ouderen). Meer aandacht voor specifieke benaderingsstrategieën is dan ook wenselijk. Daarbij zullen aanbieders hun inzicht moeten vergroten in de specifieke wensen en behoeften van verschillende segmenten van ouderen. Momenteel zijn er bij de meeste fitnesscentra mensen van alle leeftijdscategorieën lid, natuurlijk zijn er bij de ene categorie meer leden als bij de andere. Voor de toekomst zijn twee leeftijdscategorieën interessant, dat zijn de goed verdienende alleenstaanden, tweeverdieners en gezinnen en de pensioengerechtigde leeftijden. De mensen uit deze laatste categorie zijn aantrekkelijk voor een fitnessorganisatie, omdat zij tijd hebben om te sporten – ook op daluren - en hun conditie willen onderhouden op hun oude dag.

Innovatieproject Bewegen voor ouderen

Binnen het project Fitness in Beweging hebben vijf studententeams voor vijf fitnesscentra geïnventariseerd welke specifieke fitnessactiviteiten en diensten hen naar het fitnesscentrum kunnen lokken. Allereerst blijkt dat de leeftijdsverschillen in deze brede doelgroep groot is. Er blijkt dan ook een groot belevingsverschil te bestaan tussen 55+, 65+ en 75 jaar. Iedere subgroep vraagt een eigen aanbod met zorgvuldig gekozen namen. Met 55+fitness haal je geen 55-plussers binnen. Easy & Fit zal hen meer aanspreken. Senioren, de 65-jarigen, hebben een voorkeur voor Aquafit. Ander kenmerk van deze brede doelgroep is de behoefte aan sociaal contact. Een combinatie van bewegen en een drankje met een praatje.

Overige winstpunten

De oudere fitnesssporter wil vaste begeleiding en sportinstructeurs met levenservaring en een vergelijkbare belevingswereld. Ook een aanbod in de daluren met een sterk gereduceerd tarief van bijvoorbeeld 50% motiveert. In het kader van zelfredzaamheid kan met medewerking van gemeenten een gesubsidieerd aanbod ontwikkeld worden. Tevens biedt de samenwerking tussen het fitnesscentrum en de fysiotherapeut mogelijkheden. Ouderen hechten sterk aan deskundig en betrouwbaar advies. Wat zonder meer goed moet zijn is de hygiëne en het personeel. Als daar iets aan mankeert, schiet de ontevredenheid omhoog. Dat geldt voor zowel ouderen als jongeren, maar met name ouderen lijken dit zwaar te laten meewegen in de keuzes die ze maken.

Kansen voor fitnesscentra

“Voor fitnesscentra die zich richten op ouderen, liggen er gouden kansen”, zegt Koen Breedveld, directeur van het Mulier Instituut. “En wel om een aantal redenen. De groep ouderen is een groeiende doelgroep die nog relatief weinig aan sport en beweging doet. Het is een groep die zich steeds meer bewust wordt van hun gezondheid en gestimuleerd willen worden om meer te gaan sporten en bewegen. Daarbij vinden ze goede begeleiding en coaching heel erg belangrijk. Niet alleen fysiek, maar vooral ook menselijk.” Volgens Breedveld heeft sporten in groepsverband de voorkeur bij deze doelgroep vanwege de sociale aspecten. Daarnaast is het een doelgroep die veel waarde hecht aan hygiëne en netheid. “Als ik dan kijk naar fitnesscentra dan zit daarbij uitstek het kader, kennis en klantgerichtheid om deze doelgroep te bedienen. Zeker in vergelijking met publieke aanbieders zoals sportverenigingen en zwembaden. De vraag blijft natuurlijk: hoe haal je deze doelgroep binnen? Het is in ieder geval een groep die vaak in de daluren (overdag) wil sporten en voor de fitnessondernemer een ideale manier om een continue bezetting te realiseren. Wel zal om de doelgroep te bereiken de manier van reclamecampagnes en acties meer gericht moeten zijn op deze doelgroep. Geen beelden met dynamische jonge sportende mensen in strakke pakjes, maar beelden van mensen van middelbare leeftijd die relaxt aan het sporten zijn. Daarnaast zal de ondernemer goed moeten nadenken over het aanbod. Gaat hij speciale programma’s toepassen voor ouderen of past hij de bestaande programma’s aan? Daarbij zal de begeleiding ook anders moeten zijn, passend bij deze doelgroep in combinatie met humor, rust en menselijkheid. Zinvol kan zijn om deze doelgroep te laten begeleiden door een oudere en ervaren instructeur i.p.v. een instructeur die net van de opleiding afkomt. Als fitnessondernemer zul je je personeelsbeleid daarop moeten aanpassen.” Verder liggen er volgens Breedveld nog kansen op andere terreinen. “In mijn visie van het fitnesscentrum van de toekomst wordt gekwalificeerd personeel erg belangrijk, die op een breed terrein inzetbaar zijn. En hun diensten niet alleen aanbieden binnen de muren van het fitnesscentrum, maar ook daarbuiten zoals in het bewegingsonderwijs en zorginstellingen. Met name zorginstellingen zijn in dit kader heel interessant. Zorginstellingen willen graag ouderen in beweging krijgen, maar missen op dit gebied de juiste kennis en gekwalificeerd personeel. Daar liggen kansen voor fitnessondernemers. Ze zouden instructeurs in zorginstellingen kunnen detacheren of in de zorginstelling een klein fitnesscentrum inrichten met begeleiding. Een andere mogelijkheid is om bewegingsarrangementen aan te bieden voor ouderen in zorginstellingen waarbij het fitness centrum ook het vervoer regelt. Ik weet dat er in de retailsector verschillende supermarkten zijn die een dergelijke service aanbieden om boodschappen te kunnen doen. Er liggen gouden kansen voor de fitnesscentra”, denkt Breedveld, “maar dat vereist verdieping in de doelgroep en een aanpak die verder gaat dan de muren van het fitnesscentrum.”

'Ander kenmerk van

deze brede doelgroep is de behoefte aan sociaal contact. Een combinatie van bewegen en een drankje met een praatje'

Vergrijzing sportscholen I producten en concepten

Het onderzoek van het Mulier Instituut en TNO - Fit for life : (on)bereikbaar doel? : quick scan sport, bewegen en ouderen – is te downloaden van

http://www.mulierinstituut.nl/publicaties/publicatie-detail.html?publication_id=9701.

Meer informatie over het Fit for Life netwerk is te vinden op http://www.netwerkinbeweging.nl/thema/fit-for-life

body•LIFE 9I2011 I

Edities