Erkend Preventiecentrum, en nu?

I body•LIFE 9I2012

Trainen met vertrouwen

Tekst: Arnout van der Veere, Arnaudvanderveere@yahoo.com

Stel je nu de volgende situatie voor: de PT’er helpt met de oefening en laat daarna langzaam strijkend zijn hand over de schouders naar de nek gaan. Er is daarbij een langer contact dan voor de oefening noodzakelijk. Wat denkt u daarvan? Is dit in uw ogen toegestaan of vormt het een inbreuk op de vertrouwensrelatie?

Spanning

Om u duidelijk te maken wat de positie is van de PT’er, ga ik nog een stapje verder. Stel, u komt bij de fysiotherapeut of masseur en u ligt ontkleed op de massage- of onderzoeksbank. Langzaam laat de behandelaar zijn hand over uw buik glijden, terwijl hij rustig tegen u praat. Hij vraagt u zich te ontspannen. Hij is een aardige leuke kerel. Zijn handen glijden verder over je benen en weer terug. Hij knijpt hier en daar en vraagt of het pijn doet. Hij is onderzoekend bezig, toch? In beide situaties kun je als vrouw een zekere spanning voelen opbouwen. De huid is een heel gevoelig orgaan en een aanraking wordt door ieder mens anders beoordeeld. In beide hiervoor genoemde gevallen kunnen we oordelen dat er sprake is van een functionele onderzoekssituatie. De aanraker voelt of de spieren op de juiste spanning staan en of er een reactie komt. In het geval van de PT’er zou hij mogelijkerwijs willen onderzoeken of de juiste spieren zijn aangespannen en in het andere geval wordt onderzocht of er gevoelige plekken zijn. Maar in alle gevallen is er sprake van een vertrouwenssituatie. Dan steekt het als de aanrakingen onfunctioneel of dubbelzinnig worden. Wat zou je ervan denken indien de PT’er de borsten van zijn cliënt zou aanraken of indien de masseur / fysiotherapeut zijn hand langs de geslachtsdelen zou halen? Het zou per ongeluk kunnen zijn, maar dan zou de aanraker snel zijn hand terug trekken en excuus aanbieden. Maar wat als het opzettelijk gebeurde? Wat indien het doel was af te tasten hoever de persoon kan gaan? Is hier sprake van aanranding of een ongewenste intimiteit?

Ethiek

Hier belanden we bij een ethisch vraagstuk, dat mij al langere tijd bezighoudt. De massagebranche staat al sinds jaar en dag in een slecht daglicht door de vele ‘massagepraktijken’, waar personen werken die zelden een scholing hebben gevolgd. De erkende masseur heeft zich verenigd of is op zijn minst duidelijk over zijn diplomering en erkenning door derden. Vele masseurs werken op referentie of doorverwijzing. Toch blijft de branche argwanend bekeken worden, in mijn ogen onterecht. Gelukkig bestaan er vele luxe ontspannings- en relax-oorden, waar goede masseurs hun vak in rust en vertrouwen kunnen uitoefenen. Bovenal, een goede masseur heeft een ethische code. Hij of zij komt nooit aan lichaamsdelen zonder duidelijke toestemming vooraf. Hij of zij vraagt zelden tijdens het masseren of er nog extra zaken moeten worden bijgedaan. De reden is simpel: de persoon op de bank heeft vertrouwen in wat er gebeurt. Inbreuk op dit vertrouwen kan grote gevolgen voor beide partijen hebben.

Gedragcodes

De fysiotherapeut krijgt de codes bijgebracht tijdens de opleiding. Je behoort een patiënt nu eenmaal niet in zijn of haar zwakke of althans afhankelijke situatie te misbruiken. Een patiënt-behandelaar-relatie is er een van groot vertrouwen. Bij de PT’er bestaat er echter nog niet eenzelfde of soortgelijke code. Personal training is nog steeds een ‘wild’ beroep, waar toch veel avonturiers in rondlopen. De opleidingen zijn heel divers en zelden of nooit is er sprake van een duidelijke omschrijving van wat er ethisch wel en niet ‘kan’. Een langere aanraking dan noodzakelijk, wat is dat eigenlijk? Is het wel nodig om te sturen met de gehele hand, of kan begeleiding met een vinger volstaan? Met welke woorden begeleid je een persoon? Hoe is je eigen lichaamshouding bij de begeleiding van een fysiek aantrekkelijke cliënt?

Voor de PT’er zijn de eigen lichaamshouding, het taalgebruik en de aanrakingen van groot belang. Enerzijds sturen ze naar een betere prestatie, maar anderzijds kunnen deze dezelfde cliënt ook afschrikken of onbedoeld krenken. Bij hem of haar rijzen dan vragen: wat laat ik nog toe, welke aanrakingen vind ik prettig en hoever mag de PT’er gaan met mijn lichaam en met mijn persoon?

Het wordt tijd dat sportscholen een eigen code ontwikkelen, waaraan PT’ers zich moeten onderwerpen. De eigen eisen van de sportschool moeten zowel aan de PT’er als aan het publiek duidelijk worden gemaakt. Toch wil ik zelf bijdragen aan deze ethische discussie, omdat ik met meer dan veertig jaar sportschoolervaring het een en ander meen te weten over de gedragsvormen en de relatie tussen cliënt en trainer.

1. De relatie tussen cliënt en trainer is persoonlijk en vertrouwelijk. De trainer mag daarom absoluut niet het vertrouwen van zijn cliënt schenden of beschadigen. Dit houdt onder meer in dat de trainer zich moet onthouden van het aanraken van intieme delen, langer aanraken dan voor de oefening noodzakelijk is en zich te allen tijde onthoudt van intieme gespreksstof.

2. De trainer mag de informatie die hij van cliënt krijgt, uitsluitend gebruiken ter verbetering van de trainingen: het is niet toegestaan deze persoonlijke informatie aan derden te verstrekken zonder toestemming van de cliënt.

3. Een trainer behoort afstand van de cliënt te houden. Deze professionele distantie geldt ook voor de privé-sfeer. Indien PT’ers afspraken maken met cliënten buiten het werk om, lijkt het doel te raden: seks! Dit schaadt het aanzien van het beroep aan alle kanten. Indien je serieus genomen wilt worden, rust er steevast een ‘verbod’ op een affectieve relatie of seksuele omgang met de cliënt. Denk maar aan de leerlingen op een gewone school: de leraar aan wie zij zijn toevertrouwd behoort van hen af te blijven – zij zijn vanzelfsprekend ‘verboden vruchten’.

4. Een goede PT’er moet letten op lichaamshouding en spraak. Elke doelgroep vergt een specifieke benadering. Het bevorderen van een prestatie geschiedt voor tachtig procent door non-verbale communicatie. Elke PT’er behoort hierin geschoold te worden.

Als cliënt, ook al schaam je je nog zo omdat je iets lijkt te hebben toegestaan dat je eigenlijk niet wilde, moet je weten dat je rechten hebt. Je hebt meer rechten dan je zou denken. In het recht wordt de PT’er als een persoonlijke begeleider en vertrouwenspersoon beschouwd, van wie dan ook de bijbehorende integriteit mag worden verlangd. Ongewenste intimiteiten behoor je eerst bij de sportschool te melden en indien daarop niet adequaat gereageerd wordt aan te geven bij de politie. Je hoeft immers niet te accepteren dat de persoon die jij vertrouwt misbruik van dat vertrouwen heeft gemaakt. Aan dit laatste wil ik iets toevoegen: sommige personal trainers gaan heel erg ver met ongewenste intimiteiten. Vaak zijn dit de goed uitziende ‘alfa-mannetjes’ die een vrouw het bed in praten en haar daarna laten zitten. Een grote vraag is of er bij dergelijke ‘veroveringen’ werkelijk sprake was van vrijwilligheid of toch meer van opzettelijk misbruik. In mijn visie dient er een klacht bij de sportschool te worden ingediend en die moet dan actie ondernemen tegen de betreffende PT’er. Wanneer er met een gedragscode was ingestemd, kan een gedraging die de code schendt een redelijke grond opleveren om het samenwerkingsverband met die PT’er te beëindigen en desnoods een aanklacht tegen de persoon in te dienen.

Het beroep van personal trainer wordt steeds belangrijker en naarmate we meer erkenning willen verkrijgen, zullen de waarden en normen waaronder we moeten functioneren steeds meer in de richting van die van de paramedische beroepen gaan. Het is dan ook raadzaam dezelfde codes te hanteren, voor professionalisering van het beroep en ter bescherming van de cliënt. Aan cliënten heb ik een oproep: welke ervaringen heb jij met een personal trainer?

Gebruik en misbruik op de trainingsvloer

Deze situatie zie je bijna dagelijks in de sportschool: een personal trainer (PT) buigt zich over zijn cliënt heen om haar te helpen een oefening zo goed mogelijk uit te voeren. Daarbij is er dan veel en direct fysiek contact tussen begeleider en cliënt.

Stel je nu de volgende situatie voor: de PT’er helpt met de oefening en laat daarna langzaam strijkend zijn hand over de schouders naar de nek gaan. Er is daarbij een langer contact dan voor de oefening noodzakelijk. Wat denkt u daarvan? Is dit in uw ogen toegestaan of vormt het een inbreuk op de vertrouwensrelatie?

Spanning

Om u duidelijk te maken wat de positie is van de PT’er, ga ik nog een stapje verder. Stel, u komt bij de fysiotherapeut of masseur en u ligt ontkleed op de massage- of onderzoeksbank. Langzaam laat de behandelaar zijn hand over uw buik glijden, terwijl hij rustig tegen u praat. Hij vraagt u zich te ontspannen. Hij is een aardige leuke kerel. Zijn handen glijden verder over je benen en weer terug. Hij knijpt hier en daar en vraagt of het pijn doet. Hij is onderzoekend bezig, toch? In beide situaties kun je als vrouw een zekere spanning voelen opbouwen. De huid is een heel gevoelig orgaan en een aanraking wordt door ieder mens anders beoordeeld. In beide hiervoor genoemde gevallen kunnen we oordelen dat er sprake is van een functionele onderzoekssituatie. De aanraker voelt of de spieren op de juiste spanning staan en of er een reactie komt. In het geval van de PT’er zou hij mogelijkerwijs willen onderzoeken of de juiste spieren zijn aangespannen en in het andere geval wordt onderzocht of er gevoelige plekken zijn. Maar in alle gevallen is er sprake van een vertrouwenssituatie. Dan steekt het als de aanrakingen onfunctioneel of dubbelzinnig worden. Wat zou je ervan denken indien de PT’er de borsten van zijn cliënt zou aanraken of indien de masseur / fysiotherapeut zijn hand langs de geslachtsdelen zou halen? Het zou per ongeluk kunnen zijn, maar dan zou de aanraker snel zijn hand terug trekken en excuus aanbieden. Maar wat als het opzettelijk gebeurde? Wat indien het doel was af te tasten hoever de persoon kan gaan? Is hier sprake van aanranding of een ongewenste intimiteit?

Ethiek

Hier belanden we bij een ethisch vraagstuk, dat mij al langere tijd bezighoudt. De massagebranche staat al sinds jaar en dag in een slecht daglicht door de vele ‘massagepraktijken’, waar personen werken die zelden een scholing hebben gevolgd. De erkende masseur heeft zich verenigd of is op zijn minst duidelijk over zijn diplomering en erkenning door derden. Vele masseurs werken op referentie of doorverwijzing. Toch blijft de branche argwanend bekeken worden, in mijn ogen onterecht. Gelukkig bestaan er vele luxe ontspannings- en relax-oorden, waar goede masseurs hun vak in rust en vertrouwen kunnen uitoefenen. Bovenal, een goede masseur heeft een ethische code. Hij of zij komt nooit aan lichaamsdelen zonder duidelijke toestemming vooraf. Hij of zij vraagt zelden tijdens het masseren of er nog extra zaken moeten worden bijgedaan. De reden is simpel: de persoon op de bank heeft vertrouwen in wat er gebeurt. Inbreuk op dit vertrouwen kan grote gevolgen voor beide partijen hebben.

Gedragcodes

De fysiotherapeut krijgt de codes bijgebracht tijdens de opleiding. Je behoort een patiënt nu eenmaal niet in zijn of haar zwakke of althans afhankelijke situatie te misbruiken. Een patiënt-behandelaar-relatie is er een van groot vertrouwen. Bij de PT’er bestaat er echter nog niet eenzelfde of soortgelijke code. Personal training is nog steeds een ‘wild’ beroep, waar toch veel avonturiers in rondlopen. De opleidingen zijn heel divers en zelden of nooit is er sprake van een duidelijke omschrijving van wat er ethisch wel en niet ‘kan’. Een langere aanraking dan noodzakelijk, wat is dat eigenlijk? Is het wel nodig om te sturen met de gehele hand, of kan begeleiding met een vinger volstaan? Met welke woorden begeleid je een persoon? Hoe is je eigen lichaamshouding bij de begeleiding van een fysiek aantrekkelijke cliënt?

Voor de PT’er zijn de eigen lichaamshouding, het taalgebruik en de aanrakingen van groot belang. Enerzijds sturen ze naar een betere prestatie, maar anderzijds kunnen deze dezelfde cliënt ook afschrikken of onbedoeld krenken. Bij hem of haar rijzen dan vragen: wat laat ik nog toe, welke aanrakingen vind ik prettig en hoever mag de PT’er gaan met mijn lichaam en met mijn persoon?

Het wordt tijd dat sportscholen een eigen code ontwikkelen, waaraan PT’ers zich moeten onderwerpen. De eigen eisen van de sportschool moeten zowel aan de PT’er als aan het publiek duidelijk worden gemaakt. Toch wil ik zelf bijdragen aan deze ethische discussie, omdat ik met meer dan veertig jaar sportschoolervaring het een en ander meen te weten over de gedragsvormen en de relatie tussen cliënt en trainer.

1. De relatie tussen cliënt en trainer is persoonlijk en vertrouwelijk. De trainer mag daarom absoluut niet het vertrouwen van zijn cliënt schenden of beschadigen. Dit houdt onder meer in dat de trainer zich moet onthouden van het aanraken van intieme delen, langer aanraken dan voor de oefening noodzakelijk is en zich te allen tijde onthoudt van intieme gespreksstof.

2. De trainer mag de informatie die hij van cliënt krijgt, uitsluitend gebruiken ter verbetering van de trainingen: het is niet toegestaan deze persoonlijke informatie aan derden te verstrekken zonder toestemming van de cliënt.

3. Een trainer behoort afstand van de cliënt te houden. Deze professionele distantie geldt ook voor de privé-sfeer. Indien PT’ers afspraken maken met cliënten buiten het werk om, lijkt het doel te raden: seks! Dit schaadt het aanzien van het beroep aan alle kanten. Indien je serieus genomen wilt worden, rust er steevast een ‘verbod’ op een affectieve relatie of seksuele omgang met de cliënt. Denk maar aan de leerlingen op een gewone school: de leraar aan wie zij zijn toevertrouwd behoort van hen af te blijven – zij zijn vanzelfsprekend ‘verboden vruchten’.

4. Een goede PT’er moet letten op lichaamshouding en spraak. Elke doelgroep vergt een specifieke benadering. Het bevorderen van een prestatie geschiedt voor tachtig procent door non-verbale communicatie. Elke PT’er behoort hierin geschoold te worden.

Als cliënt, ook al schaam je je nog zo omdat je iets lijkt te hebben toegestaan dat je eigenlijk niet wilde, moet je weten dat je rechten hebt. Je hebt meer rechten dan je zou denken. In het recht wordt de PT’er als een persoonlijke begeleider en vertrouwenspersoon beschouwd, van wie dan ook de bijbehorende integriteit mag worden verlangd. Ongewenste intimiteiten behoor je eerst bij de sportschool te melden en indien daarop niet adequaat gereageerd wordt aan te geven bij de politie. Je hoeft immers niet te accepteren dat de persoon die jij vertrouwt misbruik van dat vertrouwen heeft gemaakt. Aan dit laatste wil ik iets toevoegen: sommige personal trainers gaan heel erg ver met ongewenste intimiteiten. Vaak zijn dit de goed uitziende ‘alfa-mannetjes’ die een vrouw het bed in praten en haar daarna laten zitten. Een grote vraag is of er bij dergelijke ‘veroveringen’ werkelijk sprake was van vrijwilligheid of toch meer van opzettelijk misbruik. In mijn visie dient er een klacht bij de sportschool te worden ingediend en die moet dan actie ondernemen tegen de betreffende PT’er. Wanneer er met een gedragscode was ingestemd, kan een gedraging die de code schendt een redelijke grond opleveren om het samenwerkingsverband met die PT’er te beëindigen en desnoods een aanklacht tegen de persoon in te dienen.

Het beroep van personal trainer wordt steeds belangrijker en naarmate we meer erkenning willen verkrijgen, zullen de waarden en normen waaronder we moeten functioneren steeds meer in de richting van die van de paramedische beroepen gaan. Het is dan ook raadzaam dezelfde codes te hanteren, voor professionalisering van het beroep en ter bescherming van de cliënt. Aan cliënten heb ik een oproep: welke ervaringen heb jij met een personal trainer?

Training I business

body•LIFE 9I2012 I