Voeding en beweging: Met deze combinatie

Verschenen in BodyLIFE Benelux nr1 2012

I body•LIFE 1I2012

De ins en outs van populaire diëten

Afvallen door te vasten, niets eten

Bij vasten wordt helemaal niets gegeten en gedronken waar calorieën in zitten. Deze methode is niet zonder gevaar en heeft zeker bij langduriger gebruik grote gevolgen voor het lichaam en je organen. Alhoewel je in korte tijd veel gewicht verliest, bestaat dit vooral uit actief lichaamsweefsel en vocht. Het lichaam wordt hierdoor verzwakt, de weerstand neemt af en mensen voelen zich leeg en futloos. Niet eten en sporten gaan dan ook niet samen.

Afvallen door diëten geconcentreerd op inname van een voedingsmiddel

Sapvasten, het ei-dieet, het droog-brooddieet en het grapefruitdieet zijn diëten geconcentreerd op de inname van één voedingsmiddel. Ook bij deze dieetvorm wordt de energie-inname sterk beperkt en wordt er dus ook een negatieve energiebalans bereikt. De methode is echter eenzijdig, gaat snel vervelen en levert onvoldoende voedingsstoffen voor de lange termijn waardoor de kans groot is dat mensen snel in hun oude patroon terugvallen. Begeleiding door een diëtist is aan te raden bij deze dieetvorm en bij de start dien je ook al na te denken over het vervolg om het gewichtsverlies te handhaven.

Afvallen door diëten met weinig koolhydraten, veel vet en veel eiwit

Bij deze dieetvorm, ook Atkins en de startfase van South Beach genoemd, gebruiken mensen voedingsmiddelen die veel eiwitten, veel vet en zeer weinig koolhydraten bevatten. Mensen eten veel vlees, kaas en eieren. De gedachte is dat doordat mensen geen koolhydraten gebruiken, de vetverbranding toeneemt. Hierbij is het de bedoeling dat er ketolichamen ontstaan door een onvolledige vetverbranding. De ketolichamen zouden met de urine verwijderd worden. Op deze manier zouden calorieën in de vorm van ketolichamen het lijf verlaten. Het blijkt echter dat er maar weinig ketolichamen (tot maar 10-15 calorieën per dag) via de urine het lichaam verlaten, terwijl de bijwerkingen zoals stinkende adem, stinkend zweet, jeuk, hoofdpijn en moeheid niet mis zijn. Het voordeel is dat mensen onbeperkt vlees, kaas en eieren mogen eten. Tijdens het dieet is het gewichtsverlies behoorlijk groot. Vermoedelijk bestaat het gewichtsverlies door een combinatie van minder totaalenergie, verhoogde eiwitverbranding wat het lichaam extra energie kost, en het verlies middels ketonen. Het grootste nadeel van deze dieetvorm is dat de voeding veel verzadigd vet bevat wat schadelijk is voor hart en bloedvaten. Ook is het risico op een tekort aan bepaalde voedingsstoffen groot. Dit kan worden ondervangen door op den duur bepaalde voedingsmiddelen weer te introduceren, maar daarmee stopt doorgaans het gewichtsverlies.

Afvallen door diëten met veel koolhydraten en weinig vet

Bij deze dieetvorm, bekend als Pennington en Pritikin, mogen alleen voedingsmiddelen met veel koolhydraten worden gegeten. Voedingsmiddelen met veel koolhydraten zijn bijvoorbeeld aardappelen, volkoren producten en rijst. Doorgaans is bij deze dieetvorm de energiebalans negatief, waardoor mensen afvallen.

Voordeel van deze dieetvorm is dat er alleen op vet wordt beperkt. Hierdoor kan een voeding worden samengesteld met voldoende voedingsstoffen. Men dient echter wel een minimale hoeveelheid vet in de voeding te houden zodat de voeding voldoende essentiële vetzuren bevat. Het advies is om in ieder geval halvarine op brood te smeren omdat dit vitamine A en D bevat. Daarnaast is het verstandig om te kiezen voor een vloeibaar bak- en braadproduct bij de bereiding van vlees of vleesvervangers tijdens de avondmaaltijd. In tegenstelling tot (olijf)olie bevat dat wel vitamine A en D. Daarnaast bevatten deze producten ook essentiële vetzuren.

Afvallen met Sonja Bakker

De methode van Sonja Bakker kent grote populariteit. Terecht, want veel mensen halen er resultaat mee. De boeken geven duidelijk aan wat wel en niet mag en kan. De methode is er op gebaseerd dat mensen minder energie binnen krijgen met een gevarieerde voeding. Er is vanuit het kamp van voedingswetenschappers regelmatig kritiek op de voedingwaarde van haar dagvoedingen. Dit is deels gegrond aangezien de methode geen onderscheid maakt tussen de voedingsbehoefte van mensen. Vooral voor mensen die extreem weinig of extreem veel energie nodig hebben is de methode dus minder geschikt. Daarnaast vallen mensen na het lezen van het boek weer terug in hun oude patroon, totdat er een nieuw boek verschijnt.

Afvallen door een energiebeperkt dieet opgesteld door een diëtist

Bij een energiebeperkt dieet past de diëtist in overleg met de cliënt de voeding zo aan dat deze minder calorieën bevat. De voeding bevat wel alle andere voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft. Verder leert de diëtist de cliënt kooktechnieken aan die goed in het aanvankelijke levenspatroon passen. Het gaat hierbij om haalbare doelen te koppelen aan een nieuw voedingspatroon. Met veel diëten zie je namelijk dat mensen snel terugvallen in hun oude patroon waardoor zij weer zwaarder worden. Door het aanleren van een nieuw patroon en de juiste begeleiding kan de (sport)diëtist ervoor zorgen dat je niet terugvalt en je nieuwe gewicht behoudt!

Overgewicht en obesitas zijn niet goed voor de gezondheid. Afvallen is de oplossing om het risico op onder andere hart- en vaatziekten, suikerziekte en gewrichtsaandoeningen te beperken. Er zijn veel populaire diëten, zoals Atkins, South Beach en Pennington. Wat zijn de voor- en nadelen?

Afvallen door te vasten, niets eten

Bij vasten wordt helemaal niets gegeten en gedronken waar calorieën in zitten. Deze methode is niet zonder gevaar en heeft zeker bij langduriger gebruik grote gevolgen voor het lichaam en je organen. Alhoewel je in korte tijd veel gewicht verliest, bestaat dit vooral uit actief lichaamsweefsel en vocht. Het lichaam wordt hierdoor verzwakt, de weerstand neemt af en mensen voelen zich leeg en futloos. Niet eten en sporten gaan dan ook niet samen.

Afvallen door diëten geconcentreerd op inname van een voedingsmiddel

Sapvasten, het ei-dieet, het droog-brooddieet en het grapefruitdieet zijn diëten geconcentreerd op de inname van één voedingsmiddel. Ook bij deze dieetvorm wordt de energie-inname sterk beperkt en wordt er dus ook een negatieve energiebalans bereikt. De methode is echter eenzijdig, gaat snel vervelen en levert onvoldoende voedingsstoffen voor de lange termijn waardoor de kans groot is dat mensen snel in hun oude patroon terugvallen. Begeleiding door een diëtist is aan te raden bij deze dieetvorm en bij de start dien je ook al na te denken over het vervolg om het gewichtsverlies te handhaven.

Afvallen door diëten met weinig koolhydraten, veel vet en veel eiwit

Bij deze dieetvorm, ook Atkins en de startfase van South Beach genoemd, gebruiken mensen voedingsmiddelen die veel eiwitten, veel vet en zeer weinig koolhydraten bevatten. Mensen eten veel vlees, kaas en eieren. De gedachte is dat doordat mensen geen koolhydraten gebruiken, de vetverbranding toeneemt. Hierbij is het de bedoeling dat er ketolichamen ontstaan door een onvolledige vetverbranding. De ketolichamen zouden met de urine verwijderd worden. Op deze manier zouden calorieën in de vorm van ketolichamen het lijf verlaten. Het blijkt echter dat er maar weinig ketolichamen (tot maar 10-15 calorieën per dag) via de urine het lichaam verlaten, terwijl de bijwerkingen zoals stinkende adem, stinkend zweet, jeuk, hoofdpijn en moeheid niet mis zijn. Het voordeel is dat mensen onbeperkt vlees, kaas en eieren mogen eten. Tijdens het dieet is het gewichtsverlies behoorlijk groot. Vermoedelijk bestaat het gewichtsverlies door een combinatie van minder totaalenergie, verhoogde eiwitverbranding wat het lichaam extra energie kost, en het verlies middels ketonen. Het grootste nadeel van deze dieetvorm is dat de voeding veel verzadigd vet bevat wat schadelijk is voor hart en bloedvaten. Ook is het risico op een tekort aan bepaalde voedingsstoffen groot. Dit kan worden ondervangen door op den duur bepaalde voedingsmiddelen weer te introduceren, maar daarmee stopt doorgaans het gewichtsverlies.

Afvallen door diëten met veel koolhydraten en weinig vet

Bij deze dieetvorm, bekend als Pennington en Pritikin, mogen alleen voedingsmiddelen met veel koolhydraten worden gegeten. Voedingsmiddelen met veel koolhydraten zijn bijvoorbeeld aardappelen, volkoren producten en rijst. Doorgaans is bij deze dieetvorm de energiebalans negatief, waardoor mensen afvallen.

Voordeel van deze dieetvorm is dat er alleen op vet wordt beperkt. Hierdoor kan een voeding worden samengesteld met voldoende voedingsstoffen. Men dient echter wel een minimale hoeveelheid vet in de voeding te houden zodat de voeding voldoende essentiële vetzuren bevat. Het advies is om in ieder geval halvarine op brood te smeren omdat dit vitamine A en D bevat. Daarnaast is het verstandig om te kiezen voor een vloeibaar bak- en braadproduct bij de bereiding van vlees of vleesvervangers tijdens de avondmaaltijd. In tegenstelling tot (olijf)olie bevat dat wel vitamine A en D. Daarnaast bevatten deze producten ook essentiële vetzuren.

Afvallen met Sonja Bakker

De methode van Sonja Bakker kent grote populariteit. Terecht, want veel mensen halen er resultaat mee. De boeken geven duidelijk aan wat wel en niet mag en kan. De methode is er op gebaseerd dat mensen minder energie binnen krijgen met een gevarieerde voeding. Er is vanuit het kamp van voedingswetenschappers regelmatig kritiek op de voedingwaarde van haar dagvoedingen. Dit is deels gegrond aangezien de methode geen onderscheid maakt tussen de voedingsbehoefte van mensen. Vooral voor mensen die extreem weinig of extreem veel energie nodig hebben is de methode dus minder geschikt. Daarnaast vallen mensen na het lezen van het boek weer terug in hun oude patroon, totdat er een nieuw boek verschijnt.

Afvallen door een energiebeperkt dieet opgesteld door een diëtist

Bij een energiebeperkt dieet past de diëtist in overleg met de cliënt de voeding zo aan dat deze minder calorieën bevat. De voeding bevat wel alle andere voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft. Verder leert de diëtist de cliënt kooktechnieken aan die goed in het aanvankelijke levenspatroon passen. Het gaat hierbij om haalbare doelen te koppelen aan een nieuw voedingspatroon. Met veel diëten zie je namelijk dat mensen snel terugvallen in hun oude patroon waardoor zij weer zwaarder worden. Door het aanleren van een nieuw patroon en de juiste begeleiding kan de (sport)diëtist ervoor zorgen dat je niet terugvalt en je nieuwe gewicht behoudt!

diëten I health

Tjieu Maas en Floris Wardenaar werken vanuit het expertisecentrum HAN SENECA voor het Instituut voor Sport en Bewegingsstudies van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Tjieu Maas is bewegingswetenschapper, fysiotherapeut en sportdiëtist. Floris Wardenaar is voedingsfysioloog en sportdiëtist en voorzitter van de Vereniging Sportdiëtetiek Nederland.

body•LIFE 1I2012 I

Edities