- Wanneer is het lage btw-tarief van 6% van toepassing?

I body•LIFE 4I2013

Gemotiveerde sporters? Dat heb je zelf in de hand!

Ondanks dat het ergens belangrijk voor ze is, merken we in de praktijk dat er ook een ‘andere kant’ is:

• Mensen vragen informatie op maar komen niet langs voor een intake,

• ‘Bezoekers’ aan uw fitnesscentrum worden niet altijd lid,

• Leden die, na een goede start, steeds minder frequent komen sporten,

• Sporters die zeggen dat ze meer resultaten willen bereiken maar niet vaker komen trainen

• Leden die na een tijdje minder vaak komen en weer terugvallen in ‘oud gedrag’.

Hoe komt dat nou? En belangrijker nog: heb je daar als fitnesstrainer wel invloed op?

Hoe motiveer je leden om te blijven sporten?

Geef je je leden goed advies, maar leidt dat niet altijd tot de gewenste (gedrags)verandering? Weet je wel wat leden anders zouden moeten doen, maar niet hoe je ze zover kunt krijgen om dat ook te doen? Dan kan Motivational Interviewing je wellicht helpen om leden te motiveren om vaker of gedurende een langere periode te blijven sporten.

Wat is de rol van fitnesstrainers ?

Van fitnesstrainers wordt in toenemende mate verwacht dat ze naast het geven van de juiste oefeningen en goede begeleiding ook experts zijn in het stimuleren en motiveren van sporters tot een meer gezonde leefstijl op langere termijn. Maar hoe doe je dat?

Hoe werkt dat “Motiveren”?

Hoe kun je je leden motiveren en ze helpen bij hun proces van verandering? Moet je ze:

• Overhalen om meer te gaan sporten?

• Uitleggen wat ze voor een goede conditie en hun gezondheid anders moeten doen?

• Adviseren om te blijven sporten?

• Waarschuwen voor wat er gaat gebeuren als ze niet veranderen?

• Geen aandacht besteden aan veranderen omdat het toch geen zin heeft?

Het effect is vaak dat de ander aangeeft, waarom het voor hem of haar misschien toch niet zo belangrijk is, waarom het niet makkelijk is of zelfs waarom het niet lukt. Etc. etc. Kortom: wat voor iemand de nadelen van veranderen en/of de voordelen van vooral niet veranderen zijn.

Hierdoor lijkt het dat sporters ongemotiveerd zijn om te veranderen of om een goede raad van een fitnesstrainer op te volgen, dat er iets mis is met de sporter en dat er aan die houding/motivatie weinig te doen valt. Deze aannames kloppen meestal niet. Motivatie voor gedragsverandering is tamelijk kneedbaar. Niemand is volledig ongemotiveerd. Ieder van ons houdt er doelen en aspiraties op na.

Intrinsieke motivatie

Bij verandering blijkt intrinsieke motivatie een sterke voorspeller van toekomstig gedrag (Miller et al., 2009). De sporter echter proberen te overtuigen van de voordelen van veranderen en de nadelen van het behoud van het gedrag, is meestal weinig effectief. Vaak roept dit weerstand op en dit zorgt ervoor dat de sporter zich van de verandering afkeert (Miller et al., 2009).

Het is dus belangrijk dat de motivatie uit de sporter zelf komt zodat deze zichzelf tot verandering beweegt.

Wat kun je wel doen?

Nu we weten dat het bestoken van een sporter met goedbedoelde en wel overwogen redenen om te veranderen, adviezen over hoe ze dat zouden kunnen doen en het benoemen van de feitelijke informatie minder effectief blijkt is dan gedacht, komt de vraag boven: wat kan je dan wel doen om de sporter te motiveren? Hoe zorg je dat de motivatie uit de sporter zelf komt en de sporter zich naar de verandering toe beweegt? Hoe kun je dit proces van bewustwording, inzicht in de eigen mogelijkheden en ambivalentie en daadwerkelijke verandering faciliteren?

Wat is Motivational Interviewing (MI)?

Motivational Interviewing is een effectieve en wetenschappelijk onderbouwde gespreksstijl. Die gericht is op het ontlokken en vergroten van intrinsieke motivatie voor verandering. Motivational Interviewing is geen techniek waarmee je mensen kunt overhalen om iets te doen wat ze niet willen. Integendeel: het is een vakmatige gespreksstijl waarmee je bij sporters de eigen goede beweegredenen voor verandering in het belang van hun eigen gezondheid uitlokt.

Binnen Motivational Interviewing wordt ervan uitgegaan dat een persoon het meest gemotiveerd raakt om te veranderen door redenen/argumenten die hij zelf bedenkt. Als fitnesstrainer kun je je sporter dus uitdagen na te denken over wat híj met fitnessen wil bereiken en welk aandeel hij zélf in zijn eigen conditie en gezondheid denkt te kunnen hebben.

Vier belangrijke pijlers

De manier waarop je als fitnesstrainer met een sporter over zijn gezondheid praat, kan een diepgaande invloed hebben op zijn motivatie voor verandering. Je houding en manier van communiceren zijn dan ook erg belangrijk. Hieronder treft u vier belangrijke pijlers waarop de noodzakelijke grondhouding voor Motivational Interviewing gebaseerd is.

1. Samenwerken

Een gesprek is gebaseerd op een gelijkwaardige werkrelatie tussen sporter en fitnesstrainer. In tegenstelling tot de situatie waarin de deskundige fitnesstrainer de onwetende sporter voorschrijft wat hij/zij moet doen, is dit meer een vorm van actieve samenwerking en een gezamenlijk proces van besluitvorming.

2. Ontlokken

We proberen de sporter te laten nadenken over wat voor hem de meest wenselijke situatie is. We laten hem stilstaan bij de vraag wat hij belangrijk vindt in het leven. Ook vragen we in hoeverre dit nu overeenkomt met de huidige situatie en wat iemand weerhoudt om tot die wenselijke situatie te komen. Door deze vragen te stellen, ontlokken we bij de ander de eigen redenen en argumenten voor verandering.

3. Respect voor de autonomie

Motivational Interviewing vereist dat je moet accepteren dat mensen zelf uitmaken hoe hun leven verloopt. Iets in de menselijk natuur verzet zich tegen dwang en bevoogding. Het mooie is: als je erkent dat de ander het recht en de vrijheid heeft om niet te veranderen, ontstaat daardoor vaak juist ruimte voor verandering.

4. Een spiegel voorhouden

Voor verandering is vaak een confrontatie nodig, niet met de wensen en opvattingen van anderen, bijvoorbeeld de fitnesstrainer, maar juist met de eigen tegenstrijdigheden (zoals ambivalentie) in de sporter zelf. Motivational Interviewing bestaat uit het selectief, maar niet moraliserend, voorhouden van deze tegenstrijdigheden in wensen en opvattingen die tijdens het gesprek naar voren komen. Door het op een empathische en respectvolle wijze voorhouden van een spiegel hoeft de sporter zich niet te verdedigen en zal hij eerder bereid zijn om kritisch naar zichzelf te kijken en keuzes voor zijn of haar gedrag te maken.

Naast de vier genoemde pijlers zijn een aantal principes en gesprekstechnieken bij Motivational Interviewing belangrijk. In het volgende artikel zal Stijn van Merendonk de principes en technieken beschrijven die een fitnesstrainer kan toepassen.

Principes van MI

1. Empathisch zijn

2. Eigen effectiviteit van de sporter ondersteunen

3. De sporter bewustmaken van het verschil (discrepantie) tussen de huidige situatie en de gewenste situatie

4. Discussies vermijden

5. Meeveren bij weerstand

Gesprekstechnieken MI

Daarnaast zijn vier algemene gesprekstechnieken te onderscheiden die tijdens het hele veranderproces van de sporter gebruikt kunnen worden.

1. Open vragen stellen

2. Ondersteunen en bevestigen

3. Samenvattingen geven

4. Reflectief luisteren

Conclusie

Je hebt als fitnesstrainer een stimulerende en begeleidende rol bij het beïnvloeden van een gezonde leefstijl en het in beweging houden van sporters. Dit is echter in de praktijk niet altijd eenvoudig. Motivational Interviewing is een evidence-based gespreksmethode die tot doel heeft dit proces van gedragsverandering te faciliteren. Door het toepassen van Motivational Interviewing kunt u uw leden helpen om hun tweestrijd of ambivalentie te verhelderen en op te lossen, en daarmee de intrinsieke motivatie om hun gedrag te veranderen te vergroten. In toenemende mate passen fitnesstrainers Motivational Interviewing toe. Motivational Interviewing is effectief gebleken, maar het is geen panacee: niet alle experimenten zijn geslaagd en het effect is niet altijd even groot. Uit onderzoek blijkt dat Motivational Interviewing meer een methode is van werken en communiceren dan een slim trucje. De wijze van het gesprek inzetten en voeren, is van groot belang. Om als fitnesstrainer meer inzicht te krijgen in de methodiek en om deze te kunnen toepassen in de praktijk, wordt in de komende edities van body•LIFE aandacht besteed aan diverse gesprekstechnieken van Motivational Interviewing. Voor verdieping en voor het eigen maken van de vaardigheden, worden trainingen aanbevolen.

*(Lundahl & Burke, 2009; Lundahl et al., 2010), ** Stages of Change Model, (Prochaska et al. 2002; Schaalma, 2000)

Ambivalentie

Veel mensen weten wel dat ze zouden moeten veranderen, ondanks dat ze het lang niet altijd doen. Bij verandering speelt namelijk vaak een tweestrijd een rol: aan de ene kant iets wel willen, maar aan de andere kant toch liever niet. Of het wel willen, maar geen vertrouwen hebben in het kunnen. Ook kan het zijn dat iemand wel wil, maar er nog niet klaar voor is.

Een voorbeeld: mevrouw Klomps (42) wil graag nog voor de zomer afvallen en een strakker figuur hebben. Tegelijkertijd geeft ze aan dat ze een drukke baan heeft en ze ’s avonds weinig zin en tijd meer heeft om te gaan sporten.

Deze tweestrijd wordt bij Motivational Interviewing ook wel ambivalentie genoemd en kan verandering in de weg staan.

Mensen gaan fitnessen om zeer uiteenlopende redenen. Bewegen, gezonder leven, afvallen of een goede conditie is blijkbaar op één of andere manier belangrijk voor ze. Anders hadden ze niet eens contact gezocht of waren ze geen lid geworden. Toch?

Motivational Interviewing I business

body•LIFE 4I2013 I