Wie wil stijgen, moet gas geven

I body•LIFE 2I2013

Hoeveel bewijs is nodig voor we preventie op nr 1 zetten?

Bij oudere mensen zorgt beweging er voor dat de botmassa behouden blijft en dat de kans op vallen verkleind wordt. Bewegen met een gemiddelde intensiteit waardoor er ongeveer 1.000 kcal per week verbruikt wordt is gerelateerd met een verlaging van de kans op cardiovasculaire aandoeningen en een met een kleinere kans op een vroegtijdige dood.

Intensiteit of volume?

Sommige onderzoeken geven aan dat een hogere intensiteit beter is dan een gemiddelde intensiteit. Andere bronnen geven echter aan dat dit ook kan komen doordat er een groter volume is ontstaan. Om de VO2max te laten toenemen bij recreatieve sporters, is een minimale intensiteit nodig van 45% van de zuurstofopnamereserves. Dit is erg afhankelijk van de trainingsachtergrond. Belangrijk om te weten is echter dat de volume van bewegen, dus de hoeveelheid minuten, veel belangrijker is dan de intensiteit van bewegen.

De kracht van krachttraining

Als er wordt gekeken naar de positieve effecten van krachttraining zijn er een aantal belangrijke bevinden. Zo zijn hogere niveaus van spierkracht geassocieerd met een beter cardiometabolisch risicofactorprofiel, een lager risico op algemene mortaliteit, minder incidenten door cardiovasculaire aandoeningen en minder risico op het krijgen van lichamelijke beperkingen. Krachttraining kan bovendien zorgen voor een verbeterde lichaamssamenstelling, betere bloedglucoselevels, insulinegevoeligheid en bloeddruk.

Krachttraining is bovendien effectief om het ‘metabolisch syndroom’ te behandelen of zelf te voorkomen. Daarnaast zorgt het ook voor een hogere botmassa, hogere botkracht en kan het een methode zijn om de botmassa van mensen met osteoporose te behouden.

Neuromotorische (functionele) training bevat aspecten als balans, coördinatie, mobiliteit en training voor de proprioceptis. Het heeft een positief effect bij ouderen, voornamelijk voor de balans, spierkracht, mobiliteit en het verlagen van de valkans.

Vreemd!!

Is het niet vreemd dat er geen beweegtherapie tehuizen zijn waar mensen naar toe verwezen worden door de huisarts als er ook maar een risicofactor geconstateerd wordt om een chronische ziekte te ontwikkelen? Beweegtherapie kost tussen de 150 en 600 euro per jaar, terwijl medicalisatie op kan lopen van een paar honderd tot wel tienduizenden euro's per jaar. Is het niet vreemd dat er geen eerstelijns leefstijl- en beweeg specialisten zijn die, alvorens er gemedicaliseerd wordt, een leefstijl- en beweeganalyse uitvoeren?

Waarom een lang leven pillen slikken?

Nu was dit natuurlijk al het idee van (ex-)minister Klink van VWS toen hij de Beweegkuur initieerde. Er was bewijs dat mensen bij diabetes type 2, met de juiste samenstelling en dosering beweging men van de medicijnen afkon of dat zelfs de gehele aandoening kon genezen. Naar aanleiding daarvan heeft Klink waarschijnlijk gedacht: “Waarom een leven lang pillen laten slikken als we er door een leefstijl aanpassing helemaal vanaf kunnen komen?” Gezien de exorbitant stijgende zorgkosten (in 1980: 6,5 miljard, in 2012: 90 miljard met een stijging van 4 tot 7% per jaar) leek dit een goeie insteek. Als we echter meerekenen dat meer dan 1 miljoen mensen diabetes type 2 hebben, en dat er hier 70.000 per jaar bijkomen, dan kan het wel een erg kostbaar plaatje worden als dit uit de basiszorg moet komen. 1 miljoen keer een sportpas à 600 euro is al snel 600 miljoen euro. De inschatting van de zorgkosten die gerelateerd zijn aan diabetes ligt ergens tussen de 1 en 2 miljard. Dus zelfs al zouden we alle diabetes patiënten een sportpas aanbieden ter waarde van 600 euro per jaar, dan nog is er ruim overschot, lees: winst voor de staatskas, te behalen.

Zo gemakkelijk is het echter natuurlijk niet. Al zouden alle miljoen diabeten meteen gaan sporten, dan zijn de zorgkosten niet in een keer weggestreept. Tevens zal er een uitdaging zijn bij de motivatie van de diabetes patiënten, velen leven een totaal non-actieve leefstijl. Er is dus waarschijnlijk wat meer nodig dan alleen een sportpas.

Vanuit de markt

Vanuit de overheid hoeven we dus nog niet zo snel een stap in deze richting te verwachten. Het duurzame effect is te onzeker. Een en ander zal van onderuit moeten ontwikkelen, vanuit de markt. Al meer dan 50 sportcentra zijn gecertificeerd preventiecentrum, dat gaan er 300 worden, een nationaal netwerk van leefstijl- en preventiecentra. Wellicht wordt het al dit jaar tijd om de contacten met de diabetes verenigingen op te pakken, om samen met hen een beweeg- en leefstijlcampagne voor diabeten op te zetten.

Er is overweldigend veel bewijs dat lichaamsbeweging positieve effecten heeft op de fysieke fitheid en op de effecten van chronische aandoeningen. Zo kan lichaamsbeweging het risico verlagen van onder andere hartziekten, hersenbloeding, diabetes type 2 en een aantal soorten kanker. Daarnaast zorgt fysieke activiteit er onder andere voor dat de bloeddruk lager wordt, de insulinegevoeligheid verbetert en speelt het een belangrijke rol bij het beheersen van het gewicht.

preventie I business

John van Heel

EFAA, j.vanheel@efaa.nl

06-53623485

body•LIFE 2I2013 I