- Groot alarm: we zitten onszelf ziek en dood

I body•LIFE 5I2014

Groot alarm - We zitten onszelf ziek en dood!

Chronische ziekten zijn de grootste oorzaak van overlijden wereldwijd

Meer dan 35 miljoen mensen overlijden wereldwijd vroegtijdig aan chronische aandoeningen. Minimaal de helft hiervan kan voorkomen worden (The global Burden of Disease study). In Nederland overlijden gemiddeld genomen 135.000 mensen per jaar, waarvan 66% (89.000) door ziekten die beïnvloedbaar zijn door leefstijl factoren. In Nederland lijden 5,3 miljoen mensen aan een chronische aandoening en lopen dus hoger risico op vroegtijdig sterven.

Overgewicht, obesitas en diabetes nemen elk jaar weer met schrikbarende getallen toe. De World Health Organisatie spreekt van een inactiviteit pandemie en over 'inactiviteit is het nieuwe roken'. “De eerste jeugd met een lagere levensverwachting is voor het eerst sinds het bestaan van de mensheid geboren” vertelde Philip Roux van de Europese Commissie tijdens het EHFA symposium op 2 april 2014 in Keulen. Zijn oproep voor de fitnessbranche luide: ‘help ons inactiviteit te voorkomen en terug te dringen’.

Meer dan 35 miljoen sterftegevallen per jaar, 60% van alle sterftegevallen, gebeuren door chronische ziekten. Hieronder vallen cardiovasculaire ziekten en diabetes (32%), kanker (13%) en respiratoire ziekten (7%) (Abegunde et al., 2007). Een WHO (World Health Organisation) studie voorspelt dat dit percentage nog 17% zal stijgen voor 2015, wat betekent, 41 miljoen mensen die vroegtijdig sterven aan chronische aandoeningen. Het probleem is het grootst in geïndustrialiseerde landen (Murray and Lopez, 1997). In Europa zorgen chronische aandoeningen voor maar liefst 86% van alle sterftegevallen. Diabetes laat in alle westerse landen alarmerende stijgingen zien van meer dan 10% in 5 jaar. Alleen in Nederland al komen er 70.000 diabeten bij per jaar. Volgens het onderzoek speelt onze leefstijl een belangrijke rol en de veranderende leefstijl in de laatste 50 jaar is primair verantwoordelijk voor de bijna epidemische toename van overgewicht, diabetes en hart- en vaat ziekten. Onderzoek heeft aangetoond dat aanpassingen in de leefstijl de vroegtijdig sterftecijfers met 57 tot 72% kunnen beperken. In een onderzoek in Finland (North Karelina project) werd aangetoond dat een actieve leefstijl het aantal sterften door cardiovasculaire ziekten met 68%, kanker met 44%, longkanker zelfs met 71% en overall, alle chronische aandoeningen met 49% kan verminderen (Puska et al., 1998).

Behoefte aan een preventieve aanpak

Voor behandeling van chronische ziekten bieden de westerse landen een uitgekiend ziektezorgsysteem. Maar weinig landen, als er al zijn, bieden echter een gelijkwaardig systeem voor de preventie van chronische ziekten. Wel worden er veel interventies ontwikkeld en toegepast op specifieke ziektebeelden, maar een brede en gestructureerde preventie aanpak is helaas nog niet te ontdekken. Omdat de last van chronische aandoeningen wereldwijd toe blijft nemen en zijn tol eist in de leefkwaliteit en levensduur van de inwoners, maar ook op de staatskassen van de landen en binnen de bedrijven in de westerse landen, is er in toenemende mate behoefte aan een preventieve aanpak.

Gezondheid in de toekomst

Het vooruitzicht voor onze jeugd is niet al te rooskleurig als we de huidige ontwikkelingen qua gezondheid in ogenschouw nemen. Overgewicht en obesitas neemt onder de jeugd op dermate tempo toe dat het een grote bedreiging is voor gezondheid in de toekomst. We stevenen af op 60% overgewicht en als er niks gebeurt is dat over 20 jaar 80% van de Nederlandse bevolking, met alle gevolgen van dien. Inactiviteit neemt tevens toe (momenteel 41% van de Europese bevolking) en elke generatie verder wordt het moeilijker het tij te keren.

Samen sterk!

Iedereen weet dat het een complexe materie is om gezonder te gaan leven, we hebben onszelf immers een bepaald leefpatroon aangeleerd, zijn vaak gemakzuchtig en de ziektebeelden die het gevolg zijn van een ongezonde leefstijl sluipen er langzaam in, waardoor we niet meteen actie ondernemen. Veel mensen geloven er überhaupt niet meer in dat de situatie te keren is. We kunnen het als volwassenen echter gewoonweg niet maken om onze jeugd in een ziekmakende toekomst te storten.

Effectieve preventie door een duurzaam actievere en gezondere leefstijl is de enige duurzame oplossing voor het groeiende probleem van chronische ziekten. We hebben in het verleden te lang geleund op de zorg om ons gezond te houden maar zijn er nu achter gekomen dat de zorg uitsluitend als nood ingreep toegepast hoort te worden. In de tussentijd zijn we wel, ook door dat we er onbewust over waren, ongezonder gaan eten, stressvoller gaan leven en steeds minder gaan bewegen en meer gaan zitten. De gevolgen zijn nu al catastrofaal te noemen maar ze hebben een sluipend karakter, waardoor vaak de ernst er niet van ingezien wordt.

Toch is de situatie zeer alarmerend. Zou het om een gevaarlijke stof gaan waardoor 35 miljoen mensen wereldwijd vroegtijdig sterven, waar 5,3 miljoen mensen in Nederland ziek van worden en waar er in Nederland meer dan 80.000 mensen vroegtijdig aan sterven per jaar, dan zou de nationale en internationale noodtoestand uitgeroepen worden.

Het probleem is echter dermate complex dat niemand er een pasklare oplossing voor heeft. Er zijn wel bewegingen in alle landen die proberen de situatie te beïnvloeden, echter deze initiatieven zijn dermate beperkt of bereiken een dermate kleine groep van de bevolking, dat ze te weinig impact hebben op de situatie.

Om het probleem bij de kern aan te pakken is het noodzakelijk dat we de gehele levensloop van mensen in ogenschouw nemen en op elke fase een actieve- en gezonde leefstijl en langdurig zitten voorkomen prioriteit maken. Alleen als alle aspecten van het voorkomen van langdurig zitten en van het stimuleren van een actieve en gezonde leefstijl een hoge prioriteit maken is er significant resultaat te bereiken.

In de volgende uitgave gaan we dieper in op de verantwoordelijkheden en mogelijkheden van elk aspect. Wil je hierin als sportcentrum een rol spelen, zoek dan eens uit wat de kengetallen in jouw regio, van jouw stad of dorp zijn op gebied van leefstijl en gezondheid.

Welke rol kan de fitnessbranche spelen in het bestrijden van inactiviteit en langdurig zitten? Misschien wel een cruciale rol. In deze korte serie beschrijven we wat het probleem is, waar duurzame oplossingen liggen en hoe het fitnesscentrum de centrale spil en kartrekker kan zijn van deze beweging voor beweging! In dit eerste deel omschrijven we compact het probleem.

Inactiviteit en langdurig zitten de grootste ziektemakers en ‘killers’ aller tijden!

leefstijl I business

John van Heel

EFAA, j.vanheel@efaa.nl

06-53623485

body•LIFE 5I2014 I