1 jaar geleden
Hoe ontwikkelt preventie zich in Nederland?
1 jaar geleden
populair
De overheid lanceerde in 2018 het Nationaal Preventieakkoord, met flinke ambities. Preventie moest goed op de kaart worden gezet. Het Preventieakkoord publiceerde dat roken, overgewicht en probleemdrinken samen de grootste oorzaken zijn van ziekte in Nederland. Elk jaar gaan er 35.000 mensen dood aan de gevolgen hiervan, bijvoorbeeld aan hart- en vaatziekten of diabetes.
De doelen van het Preventieakkoord zijn dan ook niet mals, voor 2040 moeten deze doelen bereikt worden:
Overgewicht en obesitas cijfers blijven schrikbarend hoog!
De helft van de volwassenen heeft in 2021 overgewicht of obesitas (14%) volgens het CBS. Dit is gelijk gebleven sinds de start van het Nationaal Preventieakkoord in 2018. Bij jeugdigen van 4 t/m 18 jaar stijgen de percentages volgens het RIVM zelfs van 11,7% in 2018 naar 15,9% in 2021.
We mogen stellen dat de maatregelen om o.a. overgewicht tegen te gaan in het Nationaal Preventieakkoord verreweg ontoereikend zijn. Dit is ook al geconstateerd en gecommuniceerd door de vorige staatssecretaris van Volksgezondheid Blokhuis in februari 2021 en door de huidige staatssecretaris Van Ooijen, in een Kamerbrief. “Er is meer, veel meer nodig!” is de oproep naar het kabinet.
Perspectief!
Ondanks de als maar stijgende cijfers van overgewicht en obesitas, wordt waarschijnlijk de urgentie van de situatie sterk onderschat. Omdat overgewicht en obesitas de afgelopen 70 jaar is toegenomen van 10% naar meer dan 50% en omdat het RIVM heeft doorgerekend dat we in 2040 op 62% zullen zitten, lijkt het mij toch dat het twee over twaalf is. Uitsluitend aan de slag met een GLI (Gecombineerde Leefstijl Interventie) voor mensen met 30+ BMI (obesitas) is geen preventie, dat is curatieve zorg. We moeten het probleem bij de kern aanpakken, leefstijl educatie moet in het onderwijs, en dan wel op een praktische manier, dus doen en leren, bewustwording en ervaren. Met een perspectief dat 80 tot 90% van onze kinderen overgewicht of obesitas hebben in 2065 moeten we nu toch alle zijlen bijzetten om het tij te keren.
Primaire preventie!
Op de website www.loketgezondleven.nl van het RIVM lezen we wat primaire preventie is: ‘activiteiten die voorkomen dat gezonde mensen een bepaald gezondheidsprobleem, ziekte of ongeval krijgen’. Secundaire preventie is: ‘Vroege opsporing van ziekten of afwijkingen bij personen die ziek zijn, een verhoogd risico lopen of een bepaalde genetische aanleg hebben. De ziekte kan daardoor eerder worden behandeld, zodat deze eerder geneest of niet erger wordt.’ En tertiaire preventie: ‘voorkomen van complicaties en ziekteverergering bij patiënten. Ook het bevorderen van de zelfredzaamheid van patiënten valt hieronder.’
We moeten constateren dat de Nederlandse overheid de primaire preventie momenteel onvoldoende aandacht en budget geeft. Interventies die mensen met ziekten helpen, is geen primaire preventie, we willen ‘voorkomen dat gezonde mensen een bepaald gezondheidsprobleem of ziekte’ krijgen.
Laat ons hopen dat de oproepen van Blokhuis en van Ooijen gehoor gaan krijgen. In de tussentijd doen wij als sector ons best om mensen duidelijk te maken, hoe belangrijk het is om elke dag in beweging te komen en elke week de spieren te trainen. Ook steeds meer centra ontwikkelen zich als leefstijl- en preventie expertise centrum van de regio, en bieden leefstijl programma’s aan op gebied van actief leven, voeding en een gezonde mindset. Vroeg of laat zal het ook in Den Haag wel doordringen dat het behandelen van overgewicht en obesitas, inclusief alle bijkomende ziekten, vele malen duurder is dat mensen vanuit de basis zorg een bijdrage te leveren aan het sport en leefstijl lidmaatschap.
John van Heel
EFAA opleidingen en Leefstijlclub.nl
De doelen van het Preventieakkoord zijn dan ook niet mals, voor 2040 moeten deze doelen bereikt worden:
- Een rookvrije generatie;
- minder overgewicht (van 50% naar 38% van de volwassenen);
- minder overmatig alcoholgebruik (van 8,9% naar 5%).
Overgewicht en obesitas cijfers blijven schrikbarend hoog!
De helft van de volwassenen heeft in 2021 overgewicht of obesitas (14%) volgens het CBS. Dit is gelijk gebleven sinds de start van het Nationaal Preventieakkoord in 2018. Bij jeugdigen van 4 t/m 18 jaar stijgen de percentages volgens het RIVM zelfs van 11,7% in 2018 naar 15,9% in 2021.
We mogen stellen dat de maatregelen om o.a. overgewicht tegen te gaan in het Nationaal Preventieakkoord verreweg ontoereikend zijn. Dit is ook al geconstateerd en gecommuniceerd door de vorige staatssecretaris van Volksgezondheid Blokhuis in februari 2021 en door de huidige staatssecretaris Van Ooijen, in een Kamerbrief. “Er is meer, veel meer nodig!” is de oproep naar het kabinet.
Perspectief!
Ondanks de als maar stijgende cijfers van overgewicht en obesitas, wordt waarschijnlijk de urgentie van de situatie sterk onderschat. Omdat overgewicht en obesitas de afgelopen 70 jaar is toegenomen van 10% naar meer dan 50% en omdat het RIVM heeft doorgerekend dat we in 2040 op 62% zullen zitten, lijkt het mij toch dat het twee over twaalf is. Uitsluitend aan de slag met een GLI (Gecombineerde Leefstijl Interventie) voor mensen met 30+ BMI (obesitas) is geen preventie, dat is curatieve zorg. We moeten het probleem bij de kern aanpakken, leefstijl educatie moet in het onderwijs, en dan wel op een praktische manier, dus doen en leren, bewustwording en ervaren. Met een perspectief dat 80 tot 90% van onze kinderen overgewicht of obesitas hebben in 2065 moeten we nu toch alle zijlen bijzetten om het tij te keren.
Primaire preventie!
Op de website www.loketgezondleven.nl van het RIVM lezen we wat primaire preventie is: ‘activiteiten die voorkomen dat gezonde mensen een bepaald gezondheidsprobleem, ziekte of ongeval krijgen’. Secundaire preventie is: ‘Vroege opsporing van ziekten of afwijkingen bij personen die ziek zijn, een verhoogd risico lopen of een bepaalde genetische aanleg hebben. De ziekte kan daardoor eerder worden behandeld, zodat deze eerder geneest of niet erger wordt.’ En tertiaire preventie: ‘voorkomen van complicaties en ziekteverergering bij patiënten. Ook het bevorderen van de zelfredzaamheid van patiënten valt hieronder.’
We moeten constateren dat de Nederlandse overheid de primaire preventie momenteel onvoldoende aandacht en budget geeft. Interventies die mensen met ziekten helpen, is geen primaire preventie, we willen ‘voorkomen dat gezonde mensen een bepaald gezondheidsprobleem of ziekte’ krijgen.
Laat ons hopen dat de oproepen van Blokhuis en van Ooijen gehoor gaan krijgen. In de tussentijd doen wij als sector ons best om mensen duidelijk te maken, hoe belangrijk het is om elke dag in beweging te komen en elke week de spieren te trainen. Ook steeds meer centra ontwikkelen zich als leefstijl- en preventie expertise centrum van de regio, en bieden leefstijl programma’s aan op gebied van actief leven, voeding en een gezonde mindset. Vroeg of laat zal het ook in Den Haag wel doordringen dat het behandelen van overgewicht en obesitas, inclusief alle bijkomende ziekten, vele malen duurder is dat mensen vanuit de basis zorg een bijdrage te leveren aan het sport en leefstijl lidmaatschap.
John van Heel
EFAA opleidingen en Leefstijlclub.nl
